موصل؛ قلب تنازعات پیدا و پنهان | فراتاب
کد خبر: 4629
تاریخ انتشار: 24 آبان 1395 - 12:00
مریم درّی
نزاع بر سر موصل به آسانی تمام نخواهد شد و چالش هایی واقعی را به دنبال خواهد داشت. بازسازی و اداره ی شهری که برخی آن را عراق کوچک می نامند، چرا که از تمامی فرقه ها، مذاهب و قبایل در آن سکونت دارند، کار ساده ای نخواهد بود.

فراتاب- گروه بین‌الملل: نبرد نفس گیرموصل برای بازپس گیری دومین شهر بزرگ عراق از داعش همچنان ادامه دارد. این عملیات بی سابقه، پتانسیل تبدیل شدن به یکی از بزرگترین فجایع انسانی در تاریخ را داراست. موصل در تابستان سال 2014 به دست نیروهای داعش افتاد، در حالی که ابوبکر بغدادی رهبر گروه افراطی داعش از تشکیل یک خلافت خود خوانده در عراق و سوریه خبر می داد. از آن زمان این شهر در مواجه با کمبودها، مالیات های خودسرانه و مجازات های وحشیانه مجرمین هر روز ویران تر از قبل گشته است. اگر باز پس گیری موصل با موفقیت عملی شود، ضربه ی مهلکی بر پیکره ی داعش خواهد بود.

خشونت گروه تروریستی داعش جهان را در شوک فرو برده است. از تجاوز به ایزدی ها، مسیحیان و دیگر گروه های اقلیت گرفته تا غرق کردن گروگان ها درون قفس و گردن زدن آن ها، قتل عام شهروندانی که از داعش سرپیچی کرده اند تا اجرای عملیات تروریستی وحشتناک. برای مدتی داعش قسمت های بزرگی از عراق و سوریه را تحت کنترل خود داشت، اما با آغاز جنگ موصل و ورود نیروهای عراقی و کردی به این شهر شرایط تغییر کرده است.

از سویی دیگر جنگ در موصل جهان عرب و اسلام را می لرزاند و تضاد منافع در گروه های قومی ایجاد می کند، به ویژه این تضاد میان شیعیان و اهل سنت می باشد. هنگامی که تضاد منافع میان شیعه و سنی رشد کند، مانعی که احتمال دارد هر دو طرف را در جنگ تضعیف کند، تروریسم است. همین امر باعث تقویت توانایی های داعش شده، به استخدام داوطلبان جهادی بیشتری می پردازد و از مسلمانان اهل سنت از طریق حملات تروریستی در ترکیه انتقام خواهد گرفت و به اعتقاد خود، کافران شیعه را در عراق سلاخی می نماید. به طور کلی هر حرکت یک طرفه ای در این جنگ بر اساس منافع قومی، داعش را تقویت خواهد کرد و شرایط جنگی دشوارتری را رقم خواهد زد.

مسئله ی دیگر این است که بر اساس پیمان ملی ترکیه، موصل و کرکوک بخشی از خاک ترکیه هستند و ترک ها اعتقاد شدیدی به این مسئله دارند. اردوغان که به این مسئله آگاه است، می خواهد از این قضیه برای تقویت جایگاهش استفاده کرده، این بخش را به کشورش بازگردانده و تبدیل به قهرمان ترک ها شود. البته این قضیه در حد رویا برای اردوغان باقی خواهد ماند. عراقی ها و کردها این فرصت را به وی نخواهند داد. اردوغان ماموریت مهم تری دارد، او نمی خواهد کردها به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشند. اگر کردهای سوریه راهی پیدا کنند که به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشند، به این معنی است که می توانند نفت را بدون نیاز به ترکیه انتقال دهند. به محض این که کردها این راه را ایجاد کرده و آن را به عراق متصل کنند، از نظر اقتصادی کاملا مستقل خواهند شد.  در این شرایط کردهای عراق و سوریه یک دولت مشترک و مستقل ایجاد می کنند و گام بعدی می تواند دعوت از کردهای ترکیه برای پیوستن به آن ها باشد. دولت ترکیه نمی تواند چنین چیزی را بپذیرد، مشکلات درون این کشور بزرگتر از آن چیزی است که ما از خارج دیده می شود. جنون موصل، تنها ترفند کوچکی برای گیج کردن مردم ترکیه است.

کردها در عراق و دیگر نقاط کردستان، بر سر اینکه پیشمرگ های کرد در جنگ موصل شرکت داشته باشند یا خیر، تقسیم شده اند. برخی فکر می کنند این کار برای مراقبت از مرزهای کردستان در برابر تروریست هایی مانند داعش ضروری است، در حالی که دسته ی دیگر معتقدند پیشمرگ ها نباید برای منطقه ای عرب چون موصل کشته یا زخمی شوند. البته نبرد در موصل باعث شده نیروهای پیشمرگ در سراسر جهان به عنوان گروهی که در خط مقدم جنگ علیه تروریسم است، شناخته شوند. برای اکثر کردها جنگ علیه داعش مایه افتخار است و با شجاعت این ماموریت را انجام می دهند.  

به طور کلی این  نبرد موصل علیه داعش تنها پس زمینه است، دلایل دیگری هم وجود داد که بازیگران منطقه ای را به این ناحیه کشانده است، به عنوان مثال ترکیه یا عربستان سعودی به اسم جنگ با داعش می خواهند وارد میدان شوند، اما در حقیقت هر بازیگری به فکر منافع خودش می باشد. در صورت شکست داعش، احتمال اینکه موصل به کردستان ضمیمه شود نیز بسیار بالا است. هر چند همه امیدوارند بیرون راندن داعش از موصل، صلح و آرامش را به ارمغان بیاورد، اما سرنوشت موصل پس از شکست داعش مهم تر خواهد بود، زیرا در این شرایط هر حزب یا گروهی خود را برای کنترل موصل محق تر می داند. شاید نزاعی درونی در کمین نشسته باشد.

 

مریم درّی کارشناسی ارشد روابط بین الملل

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار