تمایزات سیاست خارجی خاورمیانه ای ترامپ و کلینتون | فراتاب
کد خبر: 4548
تاریخ انتشار: 18 آبان 1395 - 10:24
دکتر قدرت احمدیان

فراتاب گروه بین الملل: یادداشت پیش رو توسط دکتر احمدیان در 19مین نشست تلگرامی گروه فراتاب ارائه گردیده است، متن کامل این مقاله در ادامه خواهد آمد. لازم به ذکر است قدرت احمدیان از اساتید روابط بین الملل دانشگاه رازی و از پژوهشگران ارشد مسائل خاورمیانه به شمار می رود:

 در این بحث ابتدا رویکرد کلی احتمالی سیاست خارجی دو کاندیدا را بررسی و سپس نگاه آنها را به سه موضوع مهم خاورمیانه: داعش، فلسطین -اسرائیل و ایران و مساله برجام بررسی خواهم کرد.

 

رویکرد سیاست خارجی هیلاری کلینتون:

کلینتون به نسبت ترامپ تحصیلات و تجربه پرباری در سیاست خارجی دارد. من رویکرد او را با نوعی «بین الملل گرایی لیبرال» منطبق می دانم. در همین راستا محورهای زیر قابل بررسی است:

  1. کانونی بودن موضوعاتی چون حقوق بشر، محیط زیست و مسائل زنان
  2. حرکت در چارچوب هنجارها و نهادهای بین المللی که آمریکا در آن مرکزیت دارد.
  3. چندجانبه گرایی با جسارت بیشتر  در ارتباط با اروپا و اطمینان بخشی به متحدین
  4. عدم درگیری مستقیم در بحرانهای بین المللی و دور نگه داشتن آمریکا از بحران های پرهزینه

در هر حال سیاست خارجی کلینتون تداوم سیاست خارجی اوباما خواهد و کلینتون با جسارت بیشتر در این مسیر حرکت خواهد کرد. معتقدم بین کلینتون کاندیدا و کلینتون رئیس جمهور تفاوت محسوسی نیست.

 

رویکرد سیاست خارجی ترامپ

ترامپ درک دقیقی از سیاست خارجی ندارد و همچنین تحصیلات و تجربه سیاست خارجی هم ندارد اما معتقدم که باید از دو زاویه به ترامپ نگاه کرد. زاویه اول «ترامپ بعنوان کاندیدا» و زاویه دوم «ترامپ بعنوان رئیس جمهور».

رویکرد سیاست خارجی ترامپ به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری کاملا مبهم است و می توان آنرا معادل نوعی"پوپوليسم واقع گرا" دانست. این رویکرد با مولفه های زیر قابل بررسی است:

  1. سیاست خارجی اقتضایی و عملگرا که برای هر موردی دستورکار خاص را تعریف می کند. در این نگاه ترامپ فاقد استراتژی و جهان بینی است.
  2. نگاه تجارت مآبانه به سیاست خارجی که در آن سیاست خارجی یک قلمرو استراتژیک است و باید در آن پیروز شد. اینجا ترامپ به رئالیسم نزدیک است.
  3. کم اهمیت تلقی شدن مولفه های حقوق بشری و محیط زیستی و مساله توسعه در سیاست خارجی. ترامپ این مولفه ها را شوخی می داند.
  4. انتقال هزینه های امنیت جهانی به دیگر کشورها. بر این اساس ترامپ معتقد است که دیگر کشورها باید خود هزینه های امنیت خود را پرداخت کنند.
  5. رفتار بدون ملاحظه (reckless behaviour)  در سیاست خارجی. بر این اساس ترامپ بی باکانه سیاست خارجی را اداره خواهد کرد که ممکن است جنگ ها و بحران های ناخواسته را رقم بزند.
  6. اتخاد رویکرد یکجانبه گرایانه در ارتباط با اروپا و ناتو و گرایش به همکاری با روسیه در امنیت بین الملل. ترامپ اروپا را برای آمریکا پرهزینه قلمداد کرده و کشورهای اروپایی و عضو ناتو را متحد ذاتی آمریکا می داند لذا به سمت همکاری با روسیه خواهد رفت.

اما «ترامپ بعنوان رئیس جمهوری ایالات متحده»، «ترامپ دگرگون شده»ای خواهد بود که آلوی مثالی آن رونالد ریگان است. ترامپ دگرگون شده یا ریگانیزه شده ترامپ پوپوليست بدون ملاحظه نخواهد بود. معتقدم ترامپ  بسیار باهوش است. نمونه باهوش بودن او را در موفقیت های اقتصادی او و در بالا آمدن او از حزب می توان دید. ترامپ بعد از یک سال در راس قدرت دگرگون خواهد شد و سیاست خارجی او هم تغییر خواهد کرد. این رویکرد با ویژگی های زیر قابل شناسائی است:

  1. ترامپ دگرگون شده به سمت استفاده ابزاری از حقوق بشر خواهد رفت و از این ابزار علیه کشورها بهره خواهد برد.
  2. ترامپ دگرگون شده به سمت ایجاد ائتلاف سه ضلعی بین روسیه، آمریکا و اروپا برای مدیریت بحران های بین المللی خواهد رفت. این نوعی چند جانبه گرایی است.
  3. ترامپ دگرگون شده ثبات را بر دمکراسی سازی و دولت ملت سازی ترجیح خواهد داد.
  4. ترامپ دگرگون شده از هنجارها و حقوق بین الملل برای پیشبرد منافع ایالات متحده بهره خواهد گرفت و از این ظرفیت برای مدیریت جهانی بهره می گیرد.
  5. ترامپ دگرگون شده با افزایش بودجه دفاعی آمریکا سعی در تقویت زیرساخت های قدرت نظامی و برتری استراتژیک آمریکا خواهد داشت.

لذا من معتقدم ترامپ بعد از یکسال درس های زیادی در سیاست خارجی خواهد آموخت و تغییر اساسی خواهد کرد. نگاه اقتضایی و پراگماتیسم به او در این زمینه کمک خواهد کرد.

سیاست خارجی خاورمیانه ای ترامپ و کلینتون:

من سیاست خارجی این دو را در ارتباط با سه مساله مهم خاورمیانه یعنی ایران و برجام ، داعش و بحران در عراق و سوریه و مساله فلسطین بررسی می کنم.

 

الف - سیاست خارجی خاورمیانه ای کلینتون

1. ایران و برجام

به نظر من هر دو سعی در حفظ برجام خواهند داشت اما با سخت گیری بیشتر که خود تابع تحولات داخل ایران خواهد بود. کلینتون از ابزار حقوق بشر علیه ایران بهره خواهد گرفت و ترامپ "دگرگون شده" هم در این مورد با کلینتون تفاوت نخواهد داشت.

 2. داعش و سوریه و عراق

فکر می کنم داعش در عراق تضعیف و ثبات در عراق بطور نسبی برقرار خواهد شد. اگر چه بحران های دیگری در باب مدیریت موصل و کرکوک روی خواهد داد. اما در سوریه ناامن و جنگ داخلی ادامه می یابد و از این لحاظ رویکرد دو کاندیدا مهم است. کلینتون با رویه دولت اوباما در مساله سوریه ادامه خواهد داد. البته رویکرد کلینتون تا حدودی زیادی جسورانه تر و مداخله جویانه تر خواهد بود. از این روی ممکن است میان آمریکا و روسیه در مدیریت بحران در سوریه اختلافات عمیق تر شود که این مساله به تشدید بحران خواهد انجامید.

 3. فلسطین و اسرائیل

کلینتون بیشتر به اسرائیل نزدیک خواهد شد و راه حل دو دولت را در مساله فلسطین پیش خواهد برد. آمریکا در حمایت از اسرائیل منافع قدرتمندی دارد و راه بقا و امنیت اسرائیل را در دست یابی به صلح با اعراب و فلسطین می داند. امنیت اسرائیل مهم است و این کشور باید بتواند در برابر دشمنان قدرت بازدارنده کافی داشته باشد. به برتر بودن اسرائيل در خاورمیانه اعتقاد جدی دارد.

 

ب- سیاست خارجی خاورمیانه ای ترامپ:

 1. ایران و برجام

در این زمینه ترامپ کاندیدا معتقد است که برجام بدترین توافق است اما چاره ای جز حفظ آن نیست ولی با نظارت و سختگیر می توان عوارض آنرا کم کرد. بدیهی است برای ترامپ کاندیدا ریاست جمهوری مسائل حقوق بشری در خصوص ایران چندان مطرح نیستند. اما ترامپ رئیس جمهور ضمن حفظ برجام و سعی در نظارت و سختگیری بیشتر از ابزارهای حقوق بشری علیه ایران بهره خواهد گرفت و ممکن است بدلیل نزدیک کردن آمریکا به روسیه فشار زیادی را بر ایران در درازمدت وارد کند.

2.داعش و عراق و سوریه

ترامپ اساسا اعتقادی به دمکراسی سازی ندارد و در مدیریت بحران در سوریه و مهار داعش سعی در همراه ساختن روسیه دارد. امکان ایجاد یک ائتلاف گسترده روسی - آمریکایی برای حذف داعش و انتقال قدرت در سوریه وجود دارد.

3.فلسطین و اسرائیل

ترامپ کاندیدا اعلام داشته است که در مساله فلسطین من آدم خنثی خواهم بود او گفته است: let me be neutral guy ولی بطور کلی معتقد است که اوباما باعث آسیب رسیدن به اسرائیل شده و معتقد است که فلسطینی ها باید از اقدامات خشونت آمیز دست بکشند. او هم مانند کلینتون از راه حل دو دولت حمایت کرده است. از این لحاظ فاصله ای میان ترامپ کاندیدا و ترامپ رئیس جمهور نیست.

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار