فراتاب-گروه سلامت/ثریا مردانپور: سندرم پیش از قاعدگی (P.M.S/ Premenstrual Syndrome) به بیماری گفته می شود که قبل از قاعدگی و یا در شروع آن زنان را دچار مشکلات جسمی، روحی و روانی متعدد می کند
70 تا 90 درصد زنان این تغییرات را تجربه می کنند اما حدود 30 تا 40 درصد در زنان این تغییرات شدید بوده و نیاز به درمان دارد. هنوز مکانیزم دقیق این تغییرات و تنش ها به درستی شناخته نشده و به نظر می رسد عوامل سایکولوژیک و هورمون ها در آن تاثیر گذار باشند.
سندرم پیش از قاعدگی فقط در سیکل های همراه با تخمک گذاری رخ می دهد و کسانی که تخمک گذاری ندارند این پروسه را تجربه نمی کنند. بیشر از 150 علامت جز موارد مربوط به سندرم پیش از قاعدگی می باشد که تعدادی از آنها شایع و در افراد مختلف متفاوت است. برخی از بیماری های زمینه ای مانند افسردگی ممکن است در فاز لوتئال تشدید یابند و در تشخیص پزشک اختلال ایجاد کنند.
در تشخیص افتراقی سندرم پیش از قاعدگی با اختلالات نوروسایکولوژیک، میگرن،آندومتریوز، بیماری های التهابی لگن (PID)، کیست تخمدان، چاقی، کم خونی، هیپوتیروئیدی،درد عضلانی متناوب و... باید دقت نمود.
تشخیص:
متاسفانه هیچ علامت و نشانه آزمایشگاهی برای تشخیص این نوع سندرم وجود ندارد.
- علائم سندروم پیش از قاعدگی بایستی حداقل در دو سیکل متناوب در فاز لوتئال (فاز بعد از تخمک گذاری) وجود داشته باشد.
شدت علائم ممکن است متفاوت باشد ولی نوع آنها غالبا ثابت است.
- در طی فاز فولیکولر (قبل از تخمک گذاری) بیمار باید هیچ گونه علامتی نداشته باشد.
- شدت علائم باید به حدی باشد که موجب اختلال در زندگی طبیعی فرد شود.
علائم شایع سندرم پیش از قاعدگی:
- علائم سایکولوژیک:
- خستگی و ضعف 90 درصد و بالا تر
- خلق و خوی متغییر (عصبانیت و غمگینی متناوب)
- افسردگی
- حملات گریه
- دوری از اجتماعات
- فراموشی
- کاهش قدرت تمرکز
- اختلال خواب
- افزایش و کاهش میل جنسی
- افزایش تمایلات خودکشی
- علائم فیزیکی:
- نفخ شکم (90 درصد)
- درد
- حساسیت پستان ها
- جوش
- تغییرات اشتها و ذائقه
- احتباس آب و ادم اندام ها (ورم اندام ها)
- سر درد
- اختلال گوارشی
- گر گرفتگی
- تپش قلب
- سر گیجه
تدابیر درمانی:
- آموزش و آگاهی: شناخت بیماری توسط بیمار، همسر و اعضای خانواده بسیار مهم است
- ورزش: فعالیت های ورزشی هوازی از جمله پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و... حداقل 4 بار در هفته و هر بار 40 دقیقه تا 1 ساعت.
- تغذیه: توصیه می شود این افراد مواد چربی، مواد شیرین، نوشابه های گاز دار یا الکلی، مواد کافئین دار، شکلات، نمک و گوشت قرمز در فاز لوتئال کم تر مصرف شود. مصرف غذا هایی مانند ماهی، حبوبات، سبزیجات سبز رنگ، جگر، سیب زمینی، عدس و اسفناج بخاطر داشتن ویتامین B6 اهمیت دارد. منابع پتاسیم برای جلو گیری از احتباس آب و ادم اندام ها لازم است مانند:موز، انجیر، آلو، گوجه فرنگی، قارچ، کشمش و انواع کلم. جوانه گندم به علت داشتن ویتامینE مهم است که مصرف شود. منابع کلسیم و منیزیوم برای عملکرد طبیعی هورمون ها، کنترل و تقویت عضلات و انقباضات آنها لازم می باشد مانند:شیر و لبنیات. موادی که در بدن سروتنین خون را افزایش می دهند نیز در درمان این بیماری تاثیر فراوان دارند مانند: نان کامل جو و گندم، سبوس گندم، خرما، آناناس، آواکادو، سیب زمینی، موز و...
- درمان سایکولوژیک: استفاده از تکنیک های تمدد و تسکین اعصاب ((Relaxation، هیپنوتیزم و حمایت گروهی.
- درمان با مکمل ها: مصرف مکمل هایی مانند: ویتامین B6، زینک، ویتامینE ، کلسیم
- درمان دارویی: درمان دارویی حتما باید با نظر پزشک انجام شود و اگر پس از 2 الی 3 ماه علائم با سایر تدابیر درمانی بهبود پیدا نکرد از داروها استفاده می شود مانند: مسکن ها، اسپیرونولاکتون، بروموکریبتین، تاموکسیفن، دانازول، آلپرازولام، نوروتریپتیلین، فلوکستین و... استفاده می شود
