فراتاب- گروه بین الملل: کشورها و سازمان های منطقه ای و بین المللی زیادی در بحران سوریه وارد شده اند؛ اما به نظر می رسد تنها دو کشور در این میان هستند که قادرند در تصمیم گیری های بزرگ برای این بحران دارای نقش باشند. در 10 سپتامبر روسیه و امریکا به توافقی آزمایشی برای آتش بس در سوریه با تحمیل تبعیت کامل از این توافق برای همه طرفین درگیر، دست یافتند. به هرحال این قرارداد متارکه موقت جنگ در 19 سپتامبر با ادعای عدم رعایت مفاد قرارداد از سوی هر دوطرف واشنگتن و مسکو به پایان خود رسید. روسیه با طرح سوالاتی درخصوص حمله هوایی تحت رهبری امریکا در 17 سپتامبر که بنا به گزارشات منجر به کشته شدن حداقل 62 سرباز سوری در دیرالزور شده است، معتقد است که این امر می تواند به ترک این کشور از کل روند صلح منجر شود. ضمنا امریکا روسیه را مسئول حمله به کاروان کمک های بشردوستانه سازمان ملل در نزدیکی حلب می داند و اظهار می دارد که روسیه کاملا در حمله نیروهای هوایی سوریه در 19 سپتامبر مسئولیت داشته است.
امیدهای زیادی وجود داشت که روسیه و امریکا بتوانند همراهی بیشتری را برای حصول به توافقی که به حرکت به سوی سطح جدیدی از درک متقابل کمک کند، نشان بدهند؛ درکی که ممکن است تسهیلاتی را برای نقشه صلح جامع برای پایان دادن به این منازعه خونین تقریبا شش ساله که ادعا می شود جان صدها هزار تن از مردم سوریه را گرفته و یا باعث رانده شدن بیش از نیمی از جمعیت سوریه از خانه هایشان شده است، فراهم سازد. چنین هدفی بدون کمک دو بازیگر منطقه ای مهم دیگر، ایران و ترکیه- بازیگرانی که در سوریه حضور نظامی داشته و تاثیر مهمی در نبرد نظامی دو طرف بحران دارند- قابل انجام نیست.
یک منبع نظامی ایرانی که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: " دلیلی برای اعتماد به امریکایی ها وجود ندارد. این تنها به خاطر متحد روسی ماست که ما برای تشریک مساعی آماده ایم. برای حفظ این قرارداد متارکه موقت جنگ مردان بسیاری در حلب مبارزه می کنند و کشته می شوند و کمک می کنند تا این اتفاق بیفتد." موضع رسمی کشور ایران بنا به اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه، بهرام قاسمی استقبال از توافق روسی- امریکایی است. در 11 سپتامبر قاسمی در تهران به خبرنگاران گفت:" ایران همواره از آتش بس در سوریه و ایجاد تسهیلات برای دست یابی همه مردم این کشور به کمک های بشردوستانه استقبال کرده است." او افزود:" این آتش بس باید قابل دوام و اجرا باشد نه این که برای تروریست ها فرصتی را فراهم کند تا بتوانند خود را تقویت کرده و نفسی تازه کنند."
ایران همیشه در زمان عقد توافق در چنین شرایطی کاملا هوشیار است. در حقیقت تجربه قبلی خونین برای چنین هوشیاری و نگرانی زمینه ساز بوده است. نبرد خان طومان در ششم ماه می متعاقب آتش بس 27 فوریه شاهد به شهادت رسیدن و به اسارت درآمدن شمار زیادی از سربازان ایرانی بوده است. پس از آن مقامات ایران به این نتیجه رسیدند که " آتش بس صرفا فرصتی برای سربازگیری مجدد و تجدید قوای گروه های تروریستی بوده که دولت های مختلف از آن ها حمایت می کنند."
منبع نظامی ایرانی در گفتگو با المانیتور با توجه به حمله تحت رهبری امریکا در 17 سپتامبر به نظامیان سوری تاکید کرد که کشورش آمادگی تحمل حوادثی از این دست را ندارد. وی پرسید:" در زمانی بیش از نیم ساعت هواپیماهای امریکایی نظامیان سوری را بمباران کردند در حالی که داعش در حال پیش روی بود. ما چه نامی می توانیم به این عملیات بدهیم؟ عذرخواهی ها نه می توانند جان های از دست رفته را باز گردانند و نه سرزمین های از دست رفته را. چه اتفاقی رخ می داد اگر ارتش سوریه مرتکب اشتباه مشابهی می شد؟ آن ها حتما از این اشتباه تحت عنوان جنایت جنگی یاد می کردند. این بهانه- حمله اشتباه- شکننده و نامقبول است."
المانیتور در 11 سپتامبر بیانیه نادری از گروه رسانه ای سوریه درخصوص جنگ که بال رسانه ای محور مقاومت است، دریافت کرد. این بیانیه که تحت نام "فرمانده نیروهای متحد با سوریه" در 10 سپتامبر منتشر شده بود اعلانی از یک آتش بس تهدید کننده بود. در این بیانیه آمده بود: " ارتش سوریه و متحدانش به جنگ باز خود علیه تروریست های تکفیری داعش IS و JFS ادامه خواهند داد. امریکا و روسیه باید اطمینان بدهند که همه طرف های درگیر به توافق نامه آتش بس متعهدند. هیچ خشونتی برای ما قابل تحمل نبوده و با حداکثر قدرت ممکن به آن پاسخ خواهیم داد." این بیانیه چنین نتیجه گیری کرده بود که " تفاهم امریکا، روسیه، ترکیه و ایران امیدهای تروریست ها را پس از توافق نهایی درباره مرزهای ترکیه ریشه کن خواهد کرد."
در 17 سپتامبر یک منبع دیپلماتیک ایران در گفتگو با المانیتور اظهار داشت که به نظر می رسید آتش بس جدید محتمل و نوید دهنده باشد، اما حمله اخیر امریکا به سربازان سوری مسئله را بیش از پیش پیچیده ساخت. یک مقام رسمی دیگر ایرانی در گفتگو با المانیتور که خواست نامش فاش نشود گفت: " اگر امریکا می خواهد که دیگران به این توافق متعهد باشند خودش باید به توافق نامه وفادار بماند. روسیه درباره متارکه موقت جنگ با ما مشورت کرده است و ما تنها یک نگرانی داشتیم: امریکایی ها هرگز سر حرف خود نمی مانند." این مقام ایرانی توضیح داد که تنها دلیل متحدان کشورش برای پذیرش این متارکه موقت جنگ مسائل مربوط به حقوق بشر بوده است. "چرا ما آتش بس را پذیرفتیم وقتی ما در حال پیش برد اهداف مان هستیم و طرف های دیگر در موضع ضعف قرار دارند. این تنها به این دلیل بوده است که ما می خواهیم در تلاش برای صلح مشارکت داشته باشیم. تنها جنگ واقعی در حلب در حال وقوع است. در جنوب، مشکل جدی ای وجود ندارد. در اطراف دمشق توافقاتی با شبه نظامیان صورت گرفته و آن ها در حال ترک منطقه هستند. در حمص وضعیت مطلوب است. در حماء شرایط بازدارنده است. آن ها (شبه نظامیان) ادلب را در اختیار دارند و حلب وضعیتی جنگی دارد."
در حقیقت سطح خوش بینی تهران درباره بحران سوریه طی 48 ساعت گذشته شدیدا افت کرده است. منبع نظامی ایرانی دیگری که وی هم در گفتگو با المانیتور درخواست داشت نامش فاش نشود گفت تحولات اخیر در سوریه " آشکار کرده است که امریکا برای پایان دادن به بحران سوریه جدی نیست... آن ها در 17 سپتامبر گفتند که حمله به ارتش سوریه یک اشتباه بوده است. به عنوان کسی که سال ها یک نظامی بوده ام، نمیتوانم اما به چنین ادعایی می خندم. این تهاجم بیش از چهل دقیقه ادامه یافت. آیا کسی در این مدت طولانی تهاجم متوجه نشد که آن ها در حال بازگشایی مسیر برای داعش هستند؟ مایلم بگویم معتقدم که این کار پنتاگون بود و آقای کری از آن چه در حال وقوع بود مطلع نبود. هم چنین ممکن است افرادی در واشنگتن باشند که در حال گستراندن بال های نفوذ خود برای اتخاذ مشی جدیدی تحت نظارت حکومتی متفاوت باشند. این ماه های باقی مانده از حکومت فعلی امریکا در حال تلف شدن و از دست رفتن هستند."
ایران در حال ارزیابی شرایط با منافع و اصول مدنظر خود که ممکن است لزوما با آن چه روسیه به دنبال آن است تطابق کامل نداشته باشد، می باشد؛ اما هردو کشور تلاش دارند تا به منافع و علایق خود در سوریه دست یافته و جبهه مقابل را متوقف سازند. عمده اهداف آن ها شامل حفظ رئیس جمهور سوریه بشار اسد در قدرت، حفظ ساختار حکومتی در این کشور و مبارزه با تروریسم است. یکی از درخواست های مهم ایران طی مذاکرات درباره سوریه معرفی جبهه فتح الشام (جبهه النصره سابق) به عنوان گروهی تروریستی مانند داعش است. این درخواست در توافق روسیه امریکا جامه عمل پوشید. این گام برای تهران کافی بود تا در این مرحله با وجود همه نگرانی هایش به این توافق وفادار بماند؛ چرا که مورد اخیر می تواند به عنوان ضعفی برای رقبای منطقه ای اش باشد. رقبایی که درصدند که جبهه النصره را به عنوان یکی از جناح های مخالف به پشت میز مذاکره بازگردانند.
نهایتا، برای ایران شکست توافق روسی- امریکایی هیچ تغییری در تنها گزینه پیش روی ایران که مشارکت در حمایت از اسد است، نخواهد داد. در حقیقت دیدار نماینده وزارت امورخارجه ایران در امور کشورهای عربی و آفریقایی، سعید جابر انصاری در 19 سپتامبر از دمشق این رویکرد را منعکس ساخته است. انصاری بعد از دیدار با اسد گفت:" ایران مصمم است همه تسهیلات لازم را برای سوریه در نبرد با تروریست ها فراهم کند ."
مترجم: سمیرا محتشم
منبع: روزنامه همدلی
کد خبر:
4197
تاریخ انتشار: 12 مهر 1395 - 10:40
المانیتور:
کشورها و سازمان های منطقه ای و بین المللی زیادی در بحران سوریه وارد شده اند؛ اما به نظر می رسد تنها دو کشور در این میان هستند که قادرند در تصمیم گیری های بزرگ برای این بحران دارای نقش باشند.
