درس گفتارهای هویت (۴)
فراتاب-گروه بین الملل:امروزه شبکه های مجازی یک تحول بزرگ درعرصه ارتباطات ایجاد کرده اند،درکسری ازثانیه اخبار واطلاعات درمورد هر واقعه ریزو درشتی بین کاربران شبکه های مجازی انتشار می یابد،درهیچ عصری مثل امروز شفافیت وجود نداشته است، هر مقامی دست گلی به آب می دهد کم تر کسی است که از آن خبر پیدا نکند، مردم حتی به اندازه قاره ها هم اگر از یک دیگر دور باشند به مدد این فناوری های شگرف فاصله ها را از بین می برند و دهکده جهانی را ملموس تر و محسوس تر از هر زمانی عینیت می بخشند، همچنین شبکه های مجازی امروزه یکی از بهترین ابزارها برای ترویج دموکراسی و خصوصاً از نوع گفت و گویی آن هستند. البته این فناوری بزرگ قرن 21 در بین پیامدهای مثبت بی شمارش، آثار منفی هم دارد که انصافاً نبایستی آن ها را نادیده گرفت که بدون تردید ناامن شدن حریم خصوصی افراد از این دست است. اما چون من در کل مدافع شبکه های مجازی هستم پس خیلی به انتقادات وارد بر آن ها نمی پردازم و در کل عصر ارتباطات را برای جهانیان خوش یمن می بینم. اما در این بین از یک چیز نمی توانم بگذرم و آن پیدایش هویت های ناشناس، جعلی و دروغین است، وقتی در شبکه های مجازی به ویژه گروه های مختلف وارد می شوی سرگیجه می گیری انگار که وارد یک بالماسکه مجازی بزرگ شده ای، همه بر چهره های شان صورتک های مختلف زده اند و تو نمی دانی کدام یک واقعی اند و کدام یک ساختگی. در شبکه های مجازی از این نظر با چند دسته افراد مواجه می شوی:
1. آن هایی که اسم واقعی شان را روی پروفایل های شان گذاشته اند و حتی ابایی از قرار دادن عکس های شان هم ندارند. این ها یا بسیار اعتماد به نفس دارند و یا خیلی ساده اند. من اولی را قبول دارم، یعنی چنین افرادی فقط یک هویت دارند و همه جا نیز خود را با آن معرفی می کنند. برای این دسته می توان این ضرب المثل را به کار برد: آنکه حساب پاک است از محاسبه چه باک است! من این دسته را هویت های واقعی و مطمئن معرفی می کنم.
2. دسته ای دیگر با اسم و فامیل ساختگی وارد شبکه های مجازی می شوند. این ها معمولا در عکس پروفایل شان چیزی نمی گذارند یا از تصاویر مناظر طبیعی یا شخصیت های تاریخی و ... استفاده می کنند. این دسته معمولا دارای مناصب و جایگاه های مهمی هستند و دوست ندارند شناخته شوند، البته برخی هم واقعا مهم نیستند ولی توهم مهم بودن به آن ها دست می دهد! خب این دسته هم کلا در شبکه های مجازی اگرچه هویت شان ساختگی است، ولی عمدتا هنجارمند عمل می کنند.
3. دسته دیگری هم وجود دارد که از اشکال، سمبل ها، حروف اختصاری نام و نام خانوادگی شان استفاده می کنند و یا برای خود اسم مستعار بر می گزینند، ولی در عین شگفتی تصاویر واقعی شان را در پروفایل شان قرار می دهند. شاید این دسته می خواهند برای دوستان و خویشان شان آشنا و برای دیگران غریبه بمانند. این ها از معرفی اسم خود هراس دارند ولی از نمایش تصویرشان خیلی نگران نیستند! تحلیل رفتار این دسته بسیار دشوار است! در مقابل، در این دسته می توان افرادی را دید که اسم و فامیل شان را به درستی می نویسند ولی تصویر پروفایل شان یا خالی است و یا از تصاویر طبیعت و ... استفاده می کنند. این ها نیز آدم های هنجارمندی هستند ولی شاید می خواهند پشت اسم شان مخفی باشند و یا شرم و حیا موجب می‌شود که از تصاویر خود استفاده نکنند، یا چنین کاری را نشانه تواضع می بینند!
4. و اما گروهی هم هستند که برای اسامی خود از نقطه، چند خط تیره، حروف ربط یا یک جمله بلند، مصرع یا بیت شعر و ... استفاده می کنند. البته این ها هم آدم های مزاحمی نیستند و عمدتاً بسیار هم هنجارمند و متمدنانه رفتار می کنند. در عکس پروفایل شان هم معمولا از تصاویر خوب و قابل قبول استفاده می کنند. این دسته هم بدون تردید می خواهند ناشناس باقی بمانند ولی دوست دارند با همان چیزی که برای اسم یا پروفایل شان انتخاب می کنند، تاثیرگذار و آموزنده نشان دهند. این ها معلمین خوبی می توانند باشند ولی حیف که ناشناس باقی می مانند. معمولاً این ها هم از شبکه های مجازی بدشان می آید و هم نمی توانند از آن دل بکنند.
5. گروهی دیگر هم وجود دارد که همچون ژانوس هستند، یعنی در شبکه های مجازی با یک هویت و در واقعیت با هویتی دیگر آشکار می شوند. آن ها در شبکه های مجازی با اسم و تصویر پروفایل ساختگی وارد می شوند و صرفاً قصد مزاحمت دارند. البته ژانوس در اساطیر باستانی یک صورت زشت و یک صورت نیک داشت، و معلوم نیست که این دسته هم در مجاز و هم واقعیت چهره پلید نداشته باشند. متاسفانه این دسته برای فریب چنین می کنند، قانون شکن هستند، به حریم خصوصی افراد تجاوز می کنند و در کل مزاحم آسایش دیگرانند. این ها را می توان متقلبین فضای مجازی نامید.
6. دسته ای هم هستند که نه اسمی برای خود انتخاب کرده اند و نه تصویری برای پروفایل شان. این ها یا از سر تنبلی چنین می کنند و یا دیگران را در حدی نمی بینند که اسم و فامیل شان را بدانند یا تصویرشان را ببینند. شاید هم از سر بی کاری یک آی دی ساخته اند و گاهی برای سرگرمی وارد شبکه های مجازی می شوند. این ها را می توان رهگذرهای تصادفی در شبکه های مجازی نامید.
نهایتا در جمع بندی بحث می توان گفت که شاید برخی بنابر عوامل مختلف مانند منصب و جایگاه، تعلقات سنتی و محدودیت های خانوادگی، حفظ حریم خصوصی و جلوگیری از تخطی دیگران و ... از ابراز هویت واقعی شان استنکاف ورزند و خب چون این عده انسان های متمدن و هنجارمندی هستند، می توان به نظر آن ها احترام گذاشت اگرچه خود ناشناس بودن می تواند برای مخاطبین ابهاماتی را در پی داشته باشد، ولی در کل در شبکه های مجازی، این هویت های ناشناس رفتار صحیح دارند و مشکلی ایجاد نمی کنند. اما یک دسته هم وجود دارند که اصلا با قصد صدمه وارد کردن و اذیت کردن دیگران وارد شبکه های مجازی می شوند و با هویت های ساختگی و دروغین خود قصد سوء استفاده از دیگران و انجام کارهای نادرست و غیرقانونی را دارند. از این دست افراد بایستی بسیار ترسید، مزاحمانی که می توانند آرامش را از دیگران در شبکه های مجازی سلب کنند.
و اما با احترام به نظر و سلیقه همه افراد پیشنهاد می کنم حداقل کسانی که داعیه شفافیت، اصالت، عقلانیت و ... را دارند مثل دیگر انسان های ساده! ، با همان هویت واقعی خود وارد شبکه های مجازی شوند، باور کنید این گونه کمک می کنیم تا اعتماد در جامعه بیش تر شود، اعتمادی که سخت امروزه بدان نیازمندیم، چیزی که مدت هاست از جامعه رخت بر بسته است. هویت های ناشناس محترم در شبکه های مجازی، امکان دارد خودتان را معرفی کنید؟
