فراتاب – گروه سیاست خارجی: بحث حضور و استفاده جنگنده های روسی از پایگاه شکاری نوژه همدان این روزها همچنان یک بحث داغ در محافل مختلف سیاسی و از جمله در مجلس شورای اسلامی است. در همین زمینه هفته گذشته حشمت الله فلاحت پیشه یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تذکری به رئیس مجلس، حضور روسها در همدان را نقض اصل 146 قانون اساسی دانست و پس از آن رئیس مجلس و سپس وزیر دفاع در این خصوص اقدام به پاسخگویی کردند؛ اما بعد از 48 ساعت روسها اعلام کردند، که فعلا از پایگاه مذکور استفاده نمی کنند، ولی در یک چرخش مجدد یکی از مسئولان بلندپایه امنیتی روسیه گفته است: در صورت دستیابی به یک توافق با ایران مجدداً از پایگاه نوژه استفاده می شود. در همین زمینه به سراغ دکتر یوسف مولایی استاد حقوق بین الملل و مدیرگروه روابط بین الملل دانشگاه تهران رفته ایم تا از منظر این متخصص برجسته دریابیم آیا همکاری اخیر ایران و روسیه نقض قانون اساسی است یا خیر؟ مشروح این گفت و گوی کوتاه در ادامه خواهد آمد:
فراتاب- برخی از نمايندگان مجلس استقرار هواپيماهاي روسيه را برخلاف اصل 146 قانون‌اساسي دانسته‌اند، در حالي‌كه وزير دفاع اين مسأله را مربوط به مجلس نمي‌داند. از سوي ديگر وزارت خارجه اعلام كرد كه مأموريت روسها تمام شده و رئيس مجلس مي‌گويد كه روسها هنوز در همدان مستقر هستند؟ اين مسأله را به طور كلي چگونه ارزيابي مي‌كنيد.
دکتر مولایی: در اين زمينه تا اطلاعات و داده‌هاي دقيق در اختيار نداشته باشيم، اظهارنظر مشكل است. به هرحال اصل 146 احتياج به تفسير نداشته و بسيار واضع است. در اين اصل تصريح شده است كه ما نمي‌توانيم پايگاه نظامي در اختيار خارجي‌ها قرار دهيم. با توجه به سابقه تاريخي ما نسبت به اشغال كشور و لطمه خوردن به استقلالمان در گذشته، اين اصل در قانون اساسي پيش‌بيني شده است. اين اصل بر این پايه است كه استقرار خارجي‌ها براساس يك امتياز و زور بوده است. در حالي‌كه امروز ايران با رضايت خود و در چارچوب همكاري و در راستاي اهداف امنيتي اين اقدام را صورت داده است، که این امر به موضوع فوق فرق مي‌كند. به هر حال اگر بحث استقرار مطرح شده، نمايندگان حق دارند كه اصل قانون‌اساسي را در نظر بگيرند. ولي اگر به منظور همكاري در اهداف مشترك است بايد ببينيم كه با چه شرايطي و قراردادي اين همكاري صورت گرفته است. فعلاً وقتي‌كه ما اطلاعات ناقصی در این خصوص داریم، اظهارنظر حقوقي در اين مورد نمي‌تواند به درستي صورت بگيرد.
فراتاب- برخي معتقدند كه در شرايط كنوني همكاري استراتژيك با يك قدرت جهاني به نفع ايران و باعث افزايش وزن استراتژيك ما در منطقه خواهد بود، نظر شما در اين باره چيست؟
دکتر مولایی: قانون اساسي خيلي واضح گفته است، هر نوع عهدنامه، مقاوله‌نامه و پيمان اگر بخواهد با كشوري خارجي منعقد شود حتماً بايد با تصويب مجلس باشد. اگر ما در چارچوب يك موافقت‌نامه اين كار را صورت داده‌ايم، نمايندگان ما حق دارند كه ورود پيدا كنند. اگر بدون موافقت‌نامه بوده كه اين امر نيز اشتباه است، زيرا ما چگونه مي‌توانيم يك مسأله‌اي به اين حساسیت و اهمیت را بدون موافقت‌نامه انجام بدهيم. اما از سوی دیگر نیز باید تاکید کرد که مرزبندي میان مصوبات شوراي امنيت و مجلس بحثي است كه متخصصين بايد به آن ورود پيدا كنند.
گفت و گو از محمدرضا ستاری
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
