جنگ یا مهاجرت؛ وضعیت بغرنج و اسفناک نسل 2000 در عراق | فراتاب
کد خبر: 3929
تاریخ انتشار: 5 شهریور 1395 - 14:35
گزارشی از گروه بحران بین الملل

 فراتاب - گروه ترجمه: در ابتدا باید گفت گزارشپیش رو از آن جهت حائز اهمیت است که یکی از مهمترین گروههای جامعه یعنی جوانان را مورد مداقه و بررسی قرار داده است. در اکثر گزارش ها و پژوهش هایی که در خصوص وضعیت اشفته ی خاومیانه و بالاخص عراق انجام شده است بخصوص بعد از تحرکات داعش در این منطقه، بیشتر بر گروههای جهادی تمرکز شده است و به نظر می رسد  جای خالی وضعیت جوانان در این پژوهش ها احساس می شود. گزارش پیش رو در 35 صفحه و از طرف گروه بحران بین الملل انجام شده است. اما بدلیل گستردگی، تلاش شد تا بخشی از آن در اینجا ذکر شود.

دوسال پس از آنکه دولت اسلامی(IS) اکثر مناطق سنی نشین را اشغال کرد، نیروهای حکومت عراق برای بازستانی مناطق اشغال شده و باکمک نیروهای ائتلاف تحت رهبری US و همفکری های نظامی ایران و سایر نیروها، با  داعش جنگیدند. زمانی که داعش پیشروی زیادی کرد، اعتراضات گسترده ای که  از سوی جوانان در اوت سال 2015 آغاز شد، نخست وزیر یعنی حیدر العبادی را مجبور به اعلام یک برنامه ی اصلاحات بلند پروازانه کردند یعنی وی را برای جایگزین کردن حزب تحت سلطه اش به جای دولتی با کابینه ی تکنوکرات و مقابله با فساد تحت فشار قرلر دادند. در فوریه ی 2016، اعتراضات بار دیگر  و به رهبری مقتدا صدر( روحانی فعال شیعی که توانست بین سیستم سیاسی و شیعیان حاشیه نشین فاصله بیندازد) از سر گرفته شد، بحران ها در 30 اوریل به اوج خود رسید. هواداران مقتدا صدر دیوارهای منطقه ی سبز ( منطقه ای از بغداد که نهادهای حکومتی در آن واقع شده اند) را از بین بردند و مجلس را مورد حمله قرار دادند تا بر حیدر العبادی در جهت اجرایی کردن مطالباتشان فشار وارد سازند.  تنش ها زمانی فروکش کرد که حیدر العبادی حمله به فلوجه را که از سال 2014 تحت اشغال داعش بود، اعلام کرد. در چنین شرایطی، جوانان عراقی به استخدام شبه نظامیان شیعه در امدند برای جنگ با دشمنی که از همان جوانان عراقی تشکیل یافته اما با این تفاوت که این گروه سنی اند. برخی نیز در این بین بدلیل اوضاع نابسامان داخلی به اروپا مهاجرت کردند.

این وقایع به ظاهر جداگانه و عدم مرتبط به یکدیگر، در واقع، چهره های متفاوت همین پدیده هستند. وضعیت هرج و مرج گونه و عدم وجود انگیزه در بین جوانان عراقی به گرایش و عضویت آنها در داعش و سایر گروههای شبه نظامی، اعتراضات خیابانی  و مهاجرات آنان به خارج از عراق دامن زده است. افراد 15 تا 20 ساله ی عراقی، تقریبا 20 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. این گروه سنی از سال 2003 در زمان US به عراق و در دولتی بسیار ناکارامد، وابسته به حامیان منطقه ای و تمرکز فرصتهای شغلی و امکانات در دست عده ای محدود( دارای سمتهای دولتی) رشد یافتند. از لحاظ اقتصادی، آن چه که این جوانان را دارای وجه اشتراک می سازد، احساس عمیق ناامیدی، ناتوانی و سوئ مدیریت کشور است. در همین راستا رئیس یکی از NGO های  محلی در بغداد اظهار داشت: « من این قشر( جوانان) را نسل سوخته یا نسل آشوب و هرج و مرج می نامم. این نسل در شرایطی بزرگ شده است که دولت در حال فروپاشی است و این جمعیت جوان نمی تواند به لحاظ اقتصادی وضعیت مطلبوبی داشته باشد.»

گزارش پیش رو که بر پژوهش های دقیق در عراق مبتنی است، در برگیرنده ی مصاحبه های گسترده ی انجام شده در بغداد و سایر استان هاست و در واقع مراحل پهور و رشد این نسل جوان را در 15 سال اخیر (به استثنای منطقه ی کردستان) بررسی می کند. این پژوهش به وضعیت زنان جوان عراق نیز توجه کرده است. زنانی که ممکن است به گروه های مجاهد بپیوندند و  یا اینکه برای بهبود وضعیت خود به خارج از مرزهای عراق پناه ببرند. گروهی از این زنان در برخی اعتراضات خیابانی فعال هستند. اگرچه آنان نمی توانند همچون مردان به مبارزات میدانی بپردازند اما در واقع به مبارزان مرد کمک می کنند. همانطوری که اشاره شد همان سیاست هایی که در عراق منجر به وضعیت نابسامان مردان جوان شده است و انان را در فضایی بحرانی  تربیت کرده است، همان سیاست ها و فضا در خصوص زنان جوان این کشور نیز در اکثر حوزه ها صدق می کند و فرصت ها را از زنان می گیرد که بدون شک این مسئله علاوه بر اثار منفی ای که برای این نسل دارد، در درجه ی اول برای خود ساختار نیز بسیار مضر است.

به این امر اشاره کردیم که وضعیت موجود منجر به مهاجرت عده ای از این جوانان به خارج از مرزهای عراق می گردد، ما این روند( مهاجرت)  را خطرناک ترین خروجی و نتیجه ی وضعیت اشفته ی عراق  در دهه های اخیر قلمداد می کنیم. این وضعت همچنان ادامه خواهد یافت مگر انکه برای جلوگیری از آن چشم انداز مناسبی فراهم گردد. خلا فعلی در عراق جوانان عراق را به یکی از این سه راه هدایت می کند:

  1. به راه انداختن اعتراضات خیابانی با هدف فشار اوردن بر سیستم برای انجام اصلاحات قانونی و پارلمانی
  2. پیوستن به گروههای جهادی اعم از سنی یا شیعه
  3. مهاجرت به اروپا و پیامدهای منفی که بدنبال دارد.

شاید بهترین راهکار برای بازگرداندن جوانان به جامعه عراق  و از بین رفتن وضعیت اشفته ی فعلی، برنامه ریزی دولت در جهت جلوگیری انان از عضویت در گروههای رادیکال است.

 

 منبع: گروه بحران بین الملل

برگردان به فارسی: راحله چتر سفید

عکس از فواد گودرزی؛ کمپ آزادی عربت آوارگان ایردی و عربی در استان سلیمانیه

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

 

 

نظرات
آخرین اخبار