فراتاب- گروه سلامت/ ثریا مردانپور: پوکی استخوان (استئوپروز) به حالتی گفته می شود که در آن ماده تشکیل دهنده استخوان کاهش پیدا می کند و کم تراکم می شود، در نتیجه داربست سلولی و مواد معدنی که روی این داربست رسوب کرده، کاهش پیدا می کند.
پوکی استخوان از زمان شروع تا سالها بدون علامت می باشد. مهمترین علامت پوکی استخوان درد است و این درد وقتی ایجاد می شود که استخوان دچار شکستگی می گردد.
پوکی استخوان یکی از بیماریهای دوران میانسالی و پیری می باشد. استخوان پوک شده ضعیف است و برای شکسته شدن به نیروی زیادی نیاز ندارد و با یک جابجایی ناگهانی و متفاوت حرکات معمول بدن، فرد دچار شکستگی خفیف شده و ممکن است هیچ علامتی جز درد نداشته باشد.
هر چه سن بالاتر رفته، استخوان در فرد مبتلا به استئوپروز، پوک تر شده و احتمال شکستگی های ریز بیشتر می شود که بعد از چند هفته خودبخود خوب خواهد شد. با هر بار شکستگی (که بیشترین آن در ناحیه کمر اتفاق می افتد) مهره ها کوتاه تر شده و دچار تغیر شکل می شوند، در نتیجه قد فرد کوتاه تر می گردد و از طرفی تغییرشکل مهره ها باعث گوژپشتی خواهد شد.
در هر بار شکستگی، استخوان هرگز توانایی قبلی خود را بدست نخواهد آورد و باعث محدودیت حرکتی، مخصوصا در لگن و مهره ها، خواهد شد.
پوکی استخوان بسیار بی سر و صداست؛ طبق گزارش و پیش بینی سازمان جهانی بهداشت (WHO) پوکی استخوان یکی از مهمترین معضلات درمانی در آینده خواهد بود.
عوامل موثر در پوکی استخوان:
- جنسیت: در زنان بیشتر دیده می شود بعلت ساختار هورمونی
- سن: با افزایش سن رابطه مستقیم دارد
- ژنتیک یا سابقه خانوادگی
- اندازه بدن: افرادی که استخوان بندی ریزتری دارند بیشتر مستعد پوکی استخوان هستند
- بیماری های غددی مانند کم کاری تیروئید و پر کاری غده آدرنال (فوق کلیه)
- یایسگی و کاهش استروزن در زنان
- تغذیه نامناسب و کمبود مصرف کلسیم
- داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند پردنیزولون ،کورتیزون و...
- سایر داروهایی که در بیماریهایی مانند تشنج،افسردگی،ریفلاکس معده،سرطان ها و... استفاده می شود
- زندگی بی تحرک و کم تحرک
- مصرف الکل
- مصرف دخانیات مخصوصا قلیان که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است
همه موارد گفته شده در بالا باعث تداخل در پروسه استخوان سازی شده وتراکم استخوانی را کاهش می دهند.
عوامل موثر در پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان
- تغذیه مناسب
- ورزش و حرکات موزون
- عدم مصرف الکل و دخانیات
- چک آپ سالانه
- خواب کافی
- استفاده از نور مستقیم خورشید
- عدم مصرف خودسرانه دارو
- ....
