ایران، روسیه و میوه های بحران در منطقه | فراتاب
کد خبر: 2693
تاریخ انتشار: 19 تیر 1395 - 09:00
احسان فلاحی
آیا ایران به رسم قدرت های فرامنطقه­ ای قادر خواهد بود که در باغ آفت زده اوکراین میوه هایی بچیند؟

فراتاب – گروه بین الملل: در سال 2014 شکوفه ­های آتشین بحران اوکراین به صورت ناگهانی باز ­شدند. اما با شخم زدن زمینه بحران، ریشه های پنهان آن نمایان می­شود. بذر بحران 2014 اوکراین در انقلاب پرتقالی (نارنجی) سال 2004 و انقلاب آبی سال 2010 پاشیده شد. زمینه سیاسی مساعد در نارنجستان اوکراین و رقابت مسکو - واشنگتن در این کشور، باعث رشد نهال بحران و تبدیل آن به درختی 10 ساله شد. در سال 2014 با الحاق کریمه به روسیه و تحریم­های غرب علیه مسکو بر شاخ و برگ این درخت افزوده شد. سایه درخت بحرانی اوکراین مختص به اروپای شرقی نیست بلکه فراتر از این منطقه (و حتی کشور ما) را در بر  می­گیرد. در سوی دیگر در خاورمیانه، ابر­های سیاه با بارانی از جنس گلوله و خشونت بهار عربی را خزان کردند. علف­ هرز داعش نیز با کود صهیونیزم و آبیاری سعودی به سرعت رشد کرد. به طوری که در باغ بی ­حصار خاورمیانه، تیشه به ریشه درخت­های آفت زدۀ عراق، سوریه و یمن رسیده است. اگرچه ایرانِ تنومند، خود در این باغِ بحران زده واقع شده است. اما ایران درخت ممنوعه­ای است که هرگونه دست اندازی به آن خطر سم­ پاشی کل منطقه را به همراه دارد.

ایران به لحاظ امنیتی سرو پر صلابت خاورمیانه است. با این وجود نباید آسیب­ها و هزینه­ هایی که بحران برای کشورهای درگیر به همراه دارد را از یاد برد. تجربه ثابت کرده است که قدرت­های فرامنطقه­ ای از درخت ­های بحران زده میوه­ ­هایی چیده ­اند که اگر نگوییم منفعتی برای این کشورها به همراه داشته است حداقل از ضرر آنها کاسته است. متاسفانه برای کشورهایی که در مجاورت مناطق بحران زده قرار دارند هزینه­ها چندین برابر می­شود و معمولاً چیزی جز خزان نصیبشان نخواهد شد. از منظر ژئوپلیتیک کشورها هرچه از مناطق بحران زده دورتر باشند کمتر از پیامدهای منفیِ ناشی از آن متأثر خواهند شد و متقابلاً امکان بهره برداری سودمندانه از بحران برای آنها بیشتر می­شود. فاصله جغرافیایی ایران و اوکراین مسافت قابل توجهی است. لذا ایران می­تواند از نارنجستان بحران زدۀ اوکراین میوه ­هایی بچیند. البته این امر نیازمند مهارت و خلاقیت باغبانانِ عرصه سیاست خارجی است.

بحران اوکراین در سطح داخلی منافع اقتصادی را برای ایران به همراه داشته است. به عنوان مثال با هدف قرار گرفتن هواپیمای مسافربری مالزی در آسمان اوکراین، ایکائو مسیر ایران را با توجه به امنیت و مسافت مناسب آن پیشنهاد کرد بر اساس آمارهای مختلف این موضوع سالانه چندین میلیون دلار بر درآمدهای کشور خواهد افزود. همچنین تحریم­های غرب علیه روسیه این ضرورت را برای مسکو پدید آورده است که به دنبال یافتن شرکای جایگزین باشد. بی­ شک ایران به عنوان کشوری مهم و ثروتمند یکی از گزینه­های جایگزین مسکو است. افزایش تبادلات تجاری مسکو- تهران در دوران سفارت دکتر مهدی سنایی شاهدی بر این مدعا است. البته تحقق این مهم نیازمند سیاست خارجی فعال به عنوان جاده صاف کن تجارت خارجی است.

درگیری ­های همزمان در شرق اروپا و خاورمیانه نظم بین­المللی را با چالش مواجه کرده است اگرچه در ظاهر پدیده روکراین (اتصال روسیه و اوکراین) و سیراق (اتصال سوریه و عراق) بحران­هایی نامرتبط هستند. اما به عنوان یک فرضیه می­توان گفت که دخالت­ های غرب در اوکراین با تشدید واکنش روسیه در سوریه همراه شد. به طوری که سوریه وجه المصالحه ­ای برای بحران اوکراین شد. تلافی اقدامات غرب توسط روسیه در سوریه باعث تقویت روابط تهران- مسکو در ابعاد امنیتی شده است. اما همانگونه که ذکر شد قدرت های فرا منطقه ­ای از جمله روسیه به دنبال چیدن میوه­ هایی از باغ آفت زده خاورمیانه ­اند. روس­ها میوه­ های خود را از درخت آفت زده سوریه چیدند و سپس بخش اصلی نیروهای خود را از سوریه خارج کردند از آن پس بار اصلی مقاومت در برابر آفت داعش بر دوش ایران افتاد که افزایش هزینه ­های انسانی آن در هفته­های اخیر شاهدی بر این مدعاست. اما آیا ایران به رسم قدرت های فرامنطقه­ ای قادر خواهد بود که در باغ آفت زده اوکراین میوه هایی بچیند؟

نظرات
آخرین اخبار