فراتاب-گروه بین الملل:این نشریه آمریکایی نوشت: دیپلمات ها در مقر نظامی ناتو در نزدیکی فرودگاه بروکسل بتازگی و در سایه رای گیری خروج انگلیس از اتحادیه اروپا این پرسش را مطرح کرده اند که اگر کشوری بخواهد از سایر ائتلاف های کشورهای غرب از جمله ناتو خارج شود، این روند چگونه خواهد بود؟ آنها همچنین به دلیلی منطقی با جدیت به این مساله اندیشیده اند که ناتو در اخراج یکی از اعضایش، برای مثال عضوی که به گرایش های دیکتاتورمابانه روی آورده یا با یک دشمن همسو شده است، چگونه باید عمل کند.
در سناریوی نخست، مسیر خروج کاملا روشن است. بر اساس اصول ناتو، یک کشور از یک سال قبل باید این سازمان را از قصد خروج خود مطلع کند. بر اساس پروتکل ناتو، چنین کشوری باید به آمریکا اطلاع دهد که قصد خروج از ائتلاف را دارد و سپس رسما این پیام را اعلام کند.
یکی از مقامات ناتو در این زمینه گفت: اگر کشوری بخواهد از ناتو خارج شود بر اساس ماده 13 منشور ناتو می تواند عضویت در این پیمان را متوقف کند.
در این اصل که از زمان تاسیس ناتو در سال 1949 تغییری نکرده است، یک کشور می تواند پس از اجرای پیمان به مدت 20 سال از آن خارج شود.
استفاده از چنین لحنی در این ماده قانونی عمدتا به دلیل نگرانی از آن است که برخی از کمونیست ها ممکن است یک روز در کشورهایی همچون ایتالیا و فرانسه قدرت بگیرند و تلاش کنند از ناتو خارج شوند. 12 عضو از ائتلاف 28 عضوی ناتو کمتر از 20 سال پیش به این ائتلاف پیوسته اند.
یکی از مسائل دشوارتر چگونگی اخراج یک کشور عضو پیمان بر خلاف خواسته آن است. سیاست اخیر دیکتاتوری ترکیه و موضع اخیر مجارستان و یونان در حمایت از روسیه پرسش هایی را در این زمینه برانگیخته است، اما در پیمان ناتو درباره چنین سناریویی پیش بینی نشده است.
یکی از مقامات ارشد ناتو در این زمینه گفت: ترکیه از استانداردهای غرب درباره حقوق بشر پیروی نمی کند اما ما ترجیح می دهیم این کشور را در اتحاد خود حفظ کنیم تا به روسیه نزدیک نشود.
یکی دیگر از مقام های ناتو نیز گفت: مساله اخراج یک کشور هم پیمان موضوعی کاملا فرضی و تصمیم گیری درباره آن بر عهده اعضا است. ائتلاف بیشتر ترجیح می دهد اعضایش، حتی آنهایی را که مشکل ساز هستند، حفظ کند تا شاهد نزدیکی آنها به دشمنانش باشد.
فرانسه نزدیک ترین الگوی خروج به سبک برگزیت از ناتو بوده است. «شارل دوگل» رئیس جمهوری این کشور در سال 1966 با این استدلال که به دنبال حفظ استقلال فرانسه در مسائل جهانی است، کشورش را از فرماندهی نظامی ناتو خارج کرد؛ اقدامی که خشم واشنگتن را برانگیخت.
«نیکولا سارکوزی» رئیس جمهوری سابق فرانسه در سال 2009 فرانسه را بار دیگر به ائتلاف ناتو بازگرداند.
بر خلاف اتحادیه 28 عضوی اروپا، عضویت در ائتلاف نظامی این اتحادیه احتمالا گسترش خواهد یافت. قرار است مونته نگرو در نشست ناتو در اواخر این هفته در ورشو پایتخت لهستان بطور رسمی برای عضویت در ناتو دعوت شود. بوسنی، گرجستان و مقدونیه نیز در صف پیوستن به این ائتلاف هستند. در منطقه بالتیک نیز بحث بر سر امکان عضویت کشورهایی همچون سوئد و فنلاند در ناتو که قبلا بی طرف بودند، بار دیگر با توجه به اقدامات روسیه مطرح شده است.
بر اساس گزارش ماه گذشته مرکز تحقیقات 'پیو' ناتو محبوبیت بیشتری در مقایسه با اتحادیه اروپا دارد. از میان 10 کشور اتحادیه اروپا که در این نظرسنجی شرکت کردند، 59 درصد دیدگاه مثبتی در قبال ناتو داشتند و این سازمان نزد 30 درصد از شرکت کنندگان محبوبیتی نداشت. بر اساس این نتایج، 51 درصد نظر مطلوبی به اتحادیه اروپا داشتند و این اتحادیه محبوبیت چندانی نزد 47 درصد از آنها نداشت.
به گفته «جاناتان ایسال» دستیار مدیر اندیشکده دفاعی و امنیتی رویال یونایتد انگلیس کشورها به سه دلیل از ائتلاف ناتو خارج نمی شوند: نخست در طول جنگ سرد قاره اروپا تجزیه شد و پیمودن مسیر میانه و بی طرفی دشوار بود. دوم، ائتلاف در زمینه های دفاعی تخصصی عمل کرده و می کند و گزینه دیگری برای جایگزینی با آن وجود ندارد و سوم، ناتو هنوز ساختار اساسی تعامل آمریکا در اروپا است و اگر کشوری از ناتو خارج شود در واقع ارتباطش را با آمریکا قطع می کند.
ناتو در دوران پس از جنگ جهانی دوم برای اجرای پیمان آتلانتیک شمالی در سال 1949 تشکیل شد. در سال‌های اولیه بعد از جنگ جهانی دوم و در واکنش به توسعه طلبی‌های شوروی سابق در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی در ماه مارس سال 1948 پنج کشور انگلیس، فرانسه، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ با امضای معاهده بروکسل اتحادیه دفاع جمعی را تشکیل دادند.
سپس آنها از کشورهای دانمارک، ایسلند، ایتالیا، نروژ و پرتغال برای پیوستن به این فرایند دعوت کردند. دو ماه بعد با پیوستن کانادا و آمریکا به این جمع در چهارم آوریل سال 1949 پیمان آتلانتیک شمالی در واشنگتن به امضا رسید و سازمان ناتو تشکیل شد.
ماده پنج ناتو تاکید دارد که حمله نظامی علیه یک یا چند کشور عضو در اروپا یا آمریکای شمالی به عنوان حمله به تمامی کشورهای عضو تلقی می شود و آنها باید به مقابله با آن برخیزند.
مقر ناتو ابتدا در فرانسه قرار داشت اما پس از آن که ژنرال دوگل سال 1966 در اعتراض به سیطره آمریکا بر این سازمان از فرماندهی نظامی ناتو خارج شد به بروکسل منتقل شد.
منبع:ایرنا
