فراتاب – هوشنگ شیخی: شکست های مستمر داعش در مناطق مختلف سوریه، عراق و لیبی دوباره این گروه را به شیوه کشتار و ترور شهروندان عادی متمایل ساخته است. دو انفجار 22خرداد ماه منطقه السیده زینب در جنوب دمشق را می توان سرآغاز موج جدید انتشار ناامنی دانست. یک روز بعد از آن بمب دو کیلویی در مرکز بیروت در نزدیکی بلوم بانک و وزارت کشور لبنان منفجر شد که آسیب جانی در پی نداشت. اما در آن سوی جهان کلوپ شبانه همجنسگرایان در اورلاندو واقع در ایالت فلوریدا در حمله مسلحانه ای توسط عمر صدیق متین جوان 29ساله آمریکایی افغان تبار بیش از صد نفر کشته و زخمی شدند. این حادثه مرگبارترین تیراندازی معاصر در خاک ایالات متحده به شمار می آید که تأثیرات بسیاری را بر وضعیت داخلی آمریکا، انتخابات پیش روی این کشور، مبارزه با تروریسم و درگیری های میدانی و حملات هوایی آمریکا و متحدانش علیه داعش و دیگر گروه های افراطی در سوریه و عراق و ب طور کلی نگاه به خاورمیانه خواهد داشت.
پس از عطف توجهات به خبر درگذشت محمدعلی کلی در جهان و همچنین بزرگداشت و تشییع پرشکوه جنازه وی در آمریکا و همینطور به دنبال انتشار کلیپ هایی از محمدعلی در خصوص مسلمان شدن، زیست مسلمانی، ارزش های اسلامی و همچنین مسالمت آمیز بودن این دین در سطح فضای مجازی تا حد قابل توجهی فضای ذهنی در آمریکا را به سوی مثبت نگری به مسلمانان و اسلام سوق داد. اما با حمله اخیر بی شک موج جدیدی از اسلام هراسی در آمریکای شمالی و به تبع آن دنیای غرب به راه می افتد. با توجه به اطلاعات منتشر شده مهاجم پیشینه رفتارهای اسلام گرایانه نداشته و حتی جزء افراد مورد سوء ظن نیروهای امنیتی و پلیس فدرال هم نبوده است. بدین ترتیب انتظار می رود از این پس مسلمانان غیرافراطی و غیرمذهبی هم مورد شک و ظن بیشتر جامعه آمریکا و نهادهای امنیتی قرار گیرند که در نتیجه موجب افزایش محدودیت بر جامعه مسلمانان ایالات متحده آمریکا می گردد.
از آنجا که اوباما تا بحال در خصوص پرونده تروریسم در خاورمیانه طرح و برنامه جدیدی را ارائه نداده و تا به امروز در پی آن بود که در مدت باقی مانده تا اتمام دوران ریاست جمهوری اش بیشتر به مسائل داخلی بپردازد و خود را حتی الامکان درگیر مسائل بین المللی نکند. برآورد می شود این بزرگترین حادثه تروریستی بعد از یازده سپتامبر در آمریکا، دستاویز مناسبی برای افزایش فشار از سوی گروه های موافق و مدافع دخالت های گسترده در خاورمیانه بر باراک اوباما باشد.
از سوی دیگر این کشتار کم سابقه بر فرآیند و نتیجه پیش روی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مؤثر خواهد بود. از آنجا که تا بحال دونالد ترامپ به مواضع ضد مهاجرت مشهور شده است. از این حربه برای برای به کرسی نشاندن ادعاهای خود و خطرناک جلوه دادن مسلمانان بهره خواهد برد. همچنانکه پس از سخنرانی اوباما در خصوص این کشتار، ترامپ خواستار جدیت و سختگیری بیشتر در این زمینه شد و مسلمانان آمریکا را به عنوان تهدیدی به شمار آورد. همانطور که اشاره شد این رخداد موجب زیان جامعه مسلمانان و همچنین عواقب اجتماعی و امنیتی برای ایالات متحده در پی خواهد داشت.
ترامپ به لابی تولیدکنندگان سلاح نزدیک بوده و از طرفداران آزادی حمل اسلحه است. که این نکته می تواند به عنوان چشم اسفندیار برنامه های او از سوی رقیب دموکراتش هیلاری کلینتون مورد بهره برداری قرار گیرد
اما آنچه کمتر بدان پرداخته شده، این است؛ که ترامپ به لابی تولیدکنندگان سلاح نزدیک بوده و از طرفداران آزادی حمل اسلحه است. که این نکته می تواند به عنوان چشم اسفندیار برنامه های او از سوی رقیب دموکراتش هیلاری کلینتون مورد بهره برداری قرار گیرد. از طرف دیگر ترامپ تاکنون بیشتر به مسائل داخلی توجه نشان داده است و برای سیاست خارجی درجه اهمیت کمتری قائل بود که از این جهت هم کلینتون با توجه به سوابق و برنامه هایش امکان بهره برداری فراوانی دارد. بطوریکه خطر تروریسم و حضور گروه هایی همچون داعش در خاورمیانه و ضرورت داشتن برنامه منسجم برای سیاست خارجی را به رأی دهندگان آمریکایی گوشزد کرده و خود را گزینه ای مطلوب برای مقابله با این وضعیت به آمریکایی ها معرفی نماید. به طور کلی به لحاظ فرآیندی این رخداد تلخ موجب تغییرات و تحولاتی در نحوه رفتار کاندیداهای ریاست جمهوری و در نهایت برنامه های آینده منتخب مردم امریکا، فارغ از اینکه کدامیک از کاندیداها انتخاب شود؛ برای سیاست ورزی و اقدام در خاورمیانه می شود. گرچه احتمال تکرار عمل مشابه دولت بوش در پی حادثه تروریستی یازده سپتامپر، اکنون بعید می نماید ولی انتظار می رود حادثه اخیر موجب توجه بیشتر سیاستمداران آمریکا به خاورمیانه شود.
هوشنگ شیخی دانش آموخته علوم سیاسی از دانشگاه شاهد تهران، کارشناس برنامه های سیاسی برون مرزی رادیو و تلویزیون و پژوهشگر مسائل خاورمیانه
