فراتاب - شادی پشنگ: نخستین بازیگر زن در سینمای ایران کیست؟ همیشه ماجرای نخستین ها در هر حرفه، هنر و صنعتی دارای اهمیت خاصی است، در عرصه سینما نیز چنین روالی کاملاً در همه جای دنیا برقرار است، یکی از مهمترین داستان اولین ها در سینمای ایران به مساله اولین بازیگری زن و مرد باز می گردد. در این خصوص بنا به اسناد و شواهد مختلف «مادام سیرانوش» اولین بازیگر زن تاریخ سینمای ایران می باشد که در سال 1309 مقابل دوربین رفت.
اما مادام سیرانوش کیست؟
در خصوص سال تولد و یا درگذشت مادام سیرانوش اطلاعات چندانی در دست نیست اما آنگونه که پیداست وی اصالتاً از ارامنه ایران اما متولد تاشکند است (هرچند بنا به روایتی گفته می شود وی متولد مشهد ایران بوده است) که در تهران زندگی می کرده است و نخستین بار در یک فیلم صامت جلوی دوربین فیلمبرداری قرار گرفته است. این فیلم «آبی و رابی» نام داشت. فیلمی که در بهار سال 1309 فیلمبرداری آن آغاز شد و در زمستان همان سال (12 دی) روی پرده اکران شد.
کارگردان فیلم نیز یک هنرمند ارمنی بنام آوانس اوگانیانس بود و همین امر باعث شد تا برای ایفای نقش نخست این فیلم بلند 90 دقیقه ای و صامت از یکی از آشناهای خود بنام مادام سیرانوش کمک بگیرد و عملاً او را تبدیل به نخستین زن بازیگر در سینمای ایران بکند. البته طبیعی است در زمان مذکور فرهنگ عمومی جامعه و وضعیت زنان به گونه ای بوده که شانس بازیگری خانم سیرانوش بیشتر می شد چرا که از نظر عمومی بازی زن در جلوی دوربین و اکرانش در پرده سینماها یک تابو به شمار می رفت.
دیگر بازیگرانی که در کنار مادام سیرانوش به ایفای نقش دست زدند عبارت بودند از محمدخان ضرابی، غلامعلی خان سهرابی فرد، محمد علی قطبی، امیر ارجمند، ابوالقاسم آشتی، آوانس اوگانیانس و احمد دهقان بودند. تهیه کنندگی فیلم نیز بر عهده یک ارمنی دیگر بنام ساکوار لیدزه بود. بدین ترتیب سیرانوش تنها هنرپیشه این فیلم بلند صامت بود.
