علل داخلی کناره گیری داوود اوغلو و پیامدهای آن | فراتاب
کد خبر: 1561
تاریخ انتشار: 18 اردیبهشت 1395 - 01:19
سیامک کاکایی
بنظر می رسد برنامه های داود اوغلو تابعی از نگرش کلی اردوغان بود و این رویکردی نبود که نخست وزیر صاحب ایده را اقناع کند و در عمل تفاوت در سیاستگذاری ها نمایان تر شد و عملا برای اردوغان پیشبرد امور مطابق استراتژی طراحی شده می توانست فصل مشترک باشد.

فراتاب-سرویس بین الملل:روند تحولات ترکیه و جابحایی در نخبگان سیاسی در حزب حاکم عدالت و توسعه مهم و در آینده سیاسی این حزب و ترکیه تاثیر گذار است .

چند هفته پیش بود که احمد  داود اوغلو از احتمال شروع دور جدید مذاکرات صلح با پ ک ک سخن گفت اما به فاصله چند ساعت بعد رجب طیب اردوغان هرگونه مذاکره صلح را رد کرد.این به معنای ادامه سیاست "مشت آهنین "" اردوغان در رویارویی با پ ک ک بوده است . سیاستی که با اندیشه های داود اوغلوهمخوانی نداشت . گر چه نخست وزیر ترکیه تا کنون چنان سخن نگفته است که سطحوسیعی از اختلافات او با اردوغان را نمایان سازد ، لیکن رویکرد داود اوغلو که سیاستمدارو تئوریسینی عمل گراست با آنچه اردوغان در عرصه اجرای سیاسی تعقیب می کند ، فاصله دارد.

همان روزی که داود اوغلو به نخست وزیری رسید و تا برگزاری انتخابات پارلمانی یکسال زمان باقی بود ، کوشید راه مستقلی درحکومت داری در پیش گیرد تا از "سایه سنگین " اردوغان خارج شود . اما تلاش های وی در پیچ و خم بحران امنیتی و تنش های داخلی به فرجام دلخواه نرسید و شرایط سیاسی و اجتماعی یکسال اخیر بویژه پس از انتخابات سمت و سویی پیدا کرد که نقش و دخالت های اردوغان را دو چندان کرد و چنان می نمود که داود اوغلو از پنجره دفتر کار اردوغان به صحنه داخلی می نگرد.

وضعیتی که با نگرش و مشی سیاسی داود اوغلو سازگاری نداشت .شاید بتوان این نکته را با صراحت بیشتری گفت که داود اوغلو نمی خواهد تنها درنقش یک مجری سیاست های اردوغان ، انجام وظیفه کند  اگر چه ممکن است نشانه های اختلاف میان اردوغان و داود اوغلو بویژه درسیاست های منطقه ای چشمگیر نباشد ، لیکن نباید فراموش کرد که احمد داود اوغلو تئورسینی تمام عیار است و پیش تر و در روی دگر صفحه سیاسی این اردوغان بود که اندیشه های داود اوغلو را به عمل در می آورد.

شاید بتوان این نکته را با صراحت بیشتری گفت که داود اوغلو نمی خواهد تنها درنقش یک مجری سیاست های اردوغان ، انجام وظیفه کند  اگر چه ممکن است نشانه های اختلاف میان اردوغان و داود اوغلو بویژه درسیاست های منطقه ای چشمگیر نباشد ، لیکن نباید فراموش کرد که احمد داود اوغلو تئورسینی تمام عیار است و پیش تر و در روی دگر صفحه سیاسی این اردوغان بود که اندیشه های داود اوغلو را به عمل در می آورد.

اما در مقام نخست وزیری ورق برگشت و بنظر می رسد برنامه های داود اوغلو تابعی از نگرش کلی اردوغان بود و این رویکردی نبود که نخست وزیر صاحب ایده را اقناع کند و در عمل تفاوت در سیاستگذاری ها نمایان تر شد و عملا برای اردوغان پیشبرد امور مطابق استراتژی طراحی شده می توانست فصل مشترک باشد . تا اینکه هفته گذشته کمیتە مرکزی حزب عدالت و توسعە در اقدامی پیش بینی نشدە، اختیارات احمد داود اوغلو را کاهش داد .

این کمیتە شنبه گذشته در نشستی از پیش اعلام نشدە تشکیل جلسە داد و در آن از مجموع ٥٠ عضو کمیتە مرکزی ٤٨ نفر بە طرح کاهش اختیارات احمد داوود اغلو رای مثبت دادند. در این طرح اختیار تعیین و عزل روسای شهرها و مناطق گوناگون حزب عدالت و توسعە در ترکیە از احمد داوود اوغلو پس گرفتە شد.

تصمیمی که جای تامل داشت و موجب برآشفته شدن داود اوغلو شد و یک روز پس از تصمیم کنگره حزب بود که  احمد داووداوغلو از رهبری حزب عدالت و توسعه کناره گیری کرد و گفت که در نشست 22 مه (دوم خرداد) این حزب دیگر نامزد پست ریاست حزب نمی شوم.

کناره گیری داود اوغلو از رهبری حزب به معنای پایانی بر نخست وزیری وی است . آنگونه که خود گفته است ، حاضر است تنها نماینده حزب عدالت و توسعه در پارلمان باشد و به ایده های رئیس جمهوری پایبند باشد. شاید این بهترین تعبیر برای حکومتداری داود اوغلو باشد که او نخست وزیر دوران گذاربوده است . دوره ای که در آن پایه های قدرت اردوغان در کاخ چانکایا محکمتر شد و  صحنه پر تنش داخلی مجال بازیگردانی از داود اوغلو گرفت ، اما اردوغان همچنان میدان داری کرده است . هیچ کس به اندازه اردوغان نمی داند که داود اوغلو او را در چه گذرگاههایی عبور داده است .

اما واکنش ها به کناره گیری داود اوغلو از ریاست حزب ، تند و سخت گیرانه بوده است . این بار احزاب مخالف روی انتقاد خود را به سوی اردوغان نشانه رفتند.

کمال قلیچداراوغلو رئیس حزب جمهوریخواه خلق ترکیه در نخستین واکنش به کناره گیری احمد داوداوغلو رئیس حزب عدالت وتوسعه گفت: برکنار کردن نخست وزیر مشروع کشور آنهم به منظور  فراهم کردن زمینه قانونی رژیم دیکتاتوری در حقیقت کودتاست که به نام کودتای پست مدرن 4 مه در اذهان خواهد ماند همانگونه که کودتای پست مدرن 28 فوریه علیه نجم الدین اربکان در اذهان ماند. تا زمانی که حزب جمهورخواه خلق هست هیچ وقت نظام پارلمانی 150 ساله مان را تسلیم خواسته های یک دیکتاتور نخواهیم کرد.

در سوی دیگر رهبر حزب مخالف دیگر یعنی صلاح الدین دمیرتاش رهبر حزب دموکراتیک خلق در انتقاداتی مشابه گفت: مردم یکی را انتخاب کردند ، اما یک نفر در کاخ ریاست جمهوری می خواهد تصمیم بگیرد که چه کسی کشور را اداره کند، این یک کودتا است.

اکنون این پرسش مطرح است که آیا کناره گیری احمد داود اوغلو به معنای آغاز ماراتن اردوغان در تلاشی طاقت فرسا برای تغییر نظام سیاسی ترکیه است؟

گذار از نظام پارلمانی به نظام ریاستی چندان آسان نخواهد بود و بنظر می رسد اردوغان در پیشبرد این سیاست به همفکری ایده پردازانی چون احمد داود اوغلو در پارلمان و دولتمرد مجری سیاست ها در کابینه جدید نیازی جدی دارد.

هرچند احمد داود اوغلو ریاست حزب حاکم عدالتو توسعه را وانهاد، اما او کسی نیست که از عرصه سیاست و حکومت خدا حافظی کند ، اگر چه در کسوت یک ایدئولوگ باقی بماند!

 

سیامک کاکایی پژوهشگر ارشد مسائل ترکیه

 

نظرات
آخرین اخبار