فراتاب – لیلا رشیدی: وقتی به کشور تازه ای سفر می کنید برخی رسوم و سنت در اولین روزها برای شما بسیار جلب توجه می کند و حتی شما را به فکر در موردشان وا می دارد. در مورد نیوزیلند یکی از این رسوم نقاشی روی بدن به شکل و شیوه مائوری است. در اوایل ورود به نیوزیلند روزی که دختر چهار ساله ام با پیرمردی مائوری با تتوهای عجیب که تمام صورت او را پوشانده بود در یک ردیف نشسته بودند، در طول تمام مسیر نگاه از صورت مرد مائوری برنداشت و داد میزد که "مامان ببین این آقا صورتشو ماژیکی کرده"! البته به اتفاق همسرم سعی می کردیم که به او حالی کنیم که این یک رسم دیگر در سرزمین جدید است و خیلی ها اینکار را می کنند.
بله، موکو (Moko) یا تتوی به شیوه مائوری یک رسم دیرین در میان بومی های این کشور است که از 800 سال پیش از جزایر پولی نزی وارد نیوزیلند شدند. نماد های این تتوها مخصوص مائوری هاست و بعد از مدت کوتاهی از باقی تتوهای متدوال در جهان قابل تمایز است. تمامی این نمادها معنی دارند و پیشینه و موقعیت اجتماعی و ارتباط قبیله ای شخص دارای آن را نشان می دهند. موکو برای مائوری ها مقدس و هر الگویی منحصر بفرد است و نباید کپی شود. این الگوها فقط مخصوص مائوری هاست و نباید افراد دیگر از موکو استفاده کنند. البته در سال های اخیر موکو فقط به یک نوع از هنر تنزل پیدا کرد و دیگر پیام های قبیله ای را در خود ندارد. امروزه موکو برای مائوری ها بیشتر پیام دهنده غرور ملی و اتحاد است. گاهی برخی افراد بعد از اینکه در زندگی خود تغییری حاصل دادند از یک سمبل موکو روی بدن به عنوان یک قسمت از تغییراستفاده کرده و با احترام به موکوی خود از انجام برخی اعمال دوری می کنند.
مانند تمام هنرها، موکو هم با گذشت زمان دستخوش تغییرات شده و به اصطلاح مدرن تر شده است. طراحی ها مبتکرانه تر شده و بسیاری از سفیدپوستان کشور نیوزیلند نیز از این سنت مائوری استقبال کرده اند. سفیدپوستان زیادی اعم از زن و مرد به پیروی از این سنت دیرینه نقاطی از بدن خود را با طرح های مائوری مزین کرده اند. بدلیل انحصار موکو برای مردم مائوری این موکوها بیشتر شبیه طرح های مائوری هستند و به نقاشی روی پوست (Kiri tuhi) معروف اند. موکوی مردان ممکن است تمامی صورت را بپوشاند. برای زنان بیشتر قسمت چانه، لب ها و پیشانی را طراحی می کنند.
در تصاویر زیر می توانید طرحهای متنوعی از سنت تتوی مائوری را مشاهده کنید (برای دیدن تصاویر در سایز واقعی روی آنها کلیک کنید):
