پنجـم مـاه مـی مصـادف بـا ۱5 اردیبهشـت، از سـوی سازمـان بهداشت جهانی و کنفدراسیون بین المللی مامایی به نام «روز جهانی ماما» نام گذاری شده است. برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ این روز به عنوان روز جهانی ماما پیشنهاد شد و سپس از سال ۱۹۹۲ به صورت رسمی، به افکار عمومی جهان اعلام شد. کنفدراسیون بین المللی مامایی شعار روز ماما در سال 2016 را "زنان و نوزادان: قلب مامایی" اعلام نمود.
فراتاب- گروه سلامت/ ثریا مردانپور: زمانی که هر یک از ما به دنیا آمدیم دستان پر قدرت و پر محبت یک ماما بود که راه روشن زندگی را برایمان هموار کرد تا به بهترین شیوه و با کمترین آسیب جسمی و روانی پا به عرصه زندگی بگذاریم. اما این حرفه زندگی بخش محدود به امروز و دیروز زندگی بشر نیست بلکه قدمتی مصادف با تاریخ حیات و تولید نسل بشریت دارد.
در تاریخ علم پزشکی و طبابت، بقراط پزشک بزرگ یونانی به خاطر خدماتش در حرفه مامایی عنوان مادربزرگ مرد نامیده شد. بقراط حکیم که سوگندنامه اش در حرفه پزشکی از آن زمان تاکنون استفاده می شود در کتاب بیماری های مقدس در مورد مامایی و بعضی از بیماری های زنان مانند تب بعد از زایمان صحبت کرده است.
در قرون وسطی به علت نفوذ مذهب کاتولیک، مامایی و خدمات زنان و زایمان اغلب توسط جادوگران و زنان بی سواد انجام می شد.
در زمان رنسانس، آمبریس پار پزشک فرانسوی اولین مدرسه مامایی را در هتل دیو پایه گذاری کرد، در انگلستان نیز ژان مائودری درسال 1725 م اولین مدرسه مامایی را در این کشور تاسیس کرد و در سال 1881 انجمن مامایی به منظور شناسایی افرادی که در این زمینه فعالیت داشتند تشکیل شد و در سال 1902 قانون مامایی به تصویب مجلس انگلستان رسید که شامل قوانین جدید و تعلیمات پیشرفته برای رشته مامایی بود. در سال 1951 نیز لایحه ای تصویب شد مبنی بر اینکه در رشته مامایی باید آموزش ها بصورت پیشرفته و جدید باشد و سطح علمی دانش مامایی بالاتر و گسترده تر گردد.
اولین جراحی که وضعیت زایمان را از حالت ایستاده به خوابیده تغییر داد و اقدام به ترمیم بافت پرینه کرد دکتر پار (pare) بود، همچنین این پزشکِ جراح مدرسه مامایی دایر کرد که در آن آموزشها با سطح بالاتری از قبل ارائه می شد.
آموزش مامایی در ایران
از سال 1298 ه.ش. آموزش مامایی در ایران برای نخستین بار شروع شد و تا سال 1308 ادامه داشت، مدتی این آموزشها متوقف شد و سپس در سال 1334 مجدداً رشته مامایی راه اندازی شد.
در این زمان دانشجویان 3 سال تحت آموزش پرستاری قرار می گرفتند و موفق به اخذ مدرکی معادل لیسانس پرستاری می شدند و بعد از گذراندن یک دوره 18 ماهه به آنها مدرک لیسانس واقعی پرستار ماما ارائه می شد.
از سال 1345 تا 1360 بهیار ماما، به عنوان زیر شاخه ای از پزشکی تحت تعلیم مامایی قرار گرفتند در سال دوم تحصیل پس از یک دوره 12 تا 18 ماهه موفق به اخذ مدرک این مدرک می شدند.
همزمان با تربیت پرستار ماماها برای رشته مامایی، لیسانس مامای واقعی در بعضی از دانشگاهها تدریس می شد. در مراکز خانه بهداشت روستایی نیز با برگزاری یک دوره 6 ماهه اقدام به دادن گواهینامه ای به عنوان مامای روستا جهت اشتغال بکار در روستا ارائه می نمودند.
از سال 1351 تا 1358 به دختران دیپلم کامل متوسطه آموزش هایی در مورد مامایی داده می شد و به آنها مدرک ماما سپاهی داده می شد. به نظر می رسد به علت رشد ناگهانی جمعیت نیاز به حرفه مامایی بسیار زیاد بوده که آموزش عالی کشور به دادن مدارک جانبی مامایی مانند: پرستار ماما، بهیار ماما، ماماسپاهی، ماما روستا و ... اقدام نموده است.
هر چند که اکنون این روند بالعکس شده و به علت افزایش بی رویه پذیرش دانشگاههای سراسر کشور در این رشته و نبود بازار کار اکثر فارغ التحصیلان در این زمینه یا بیکار هستند و یا در زمینه های دیگه فعالیت می کنند
در سال 1361 پس از انقلاب فرهنگی در اولین کنکور در مقطع کاردانی مامایی دانشجو پذیرفته شد. کاردانهای مامایی برای اولین بار در سال 1364 در آزمون کارشناسی ناپیوسته شرکت نمودند و مدرک لیساس اخذ نمودند.
از سال 1366 دانشکده پرستاری مامایی اقدام به پذیرش کارشناس مامایی و یا لیسانس عالی مامایی نمودند، به گفته بعضی از اساتید لیسانس عالی مدرکی بالاتر از لیسانس می باشد و معادل کارشناسی ارشد می باشد.
در سال 1369 دانشگاههای معتبر مانند شهید بهشتی، تهران، ایران، اصفهان و ... در رشته ارشد مامایی دانشجو پذیرفتند و با تصویب PHD دکترای تخصصی با عنوان بهداشت باروری در سال 1384 این امکان را به کارشناسان ارشد مامایی داد که برای اولین بار در این رشته همراه با دارندگان دکترای عمومی در اولین آزمون برگزار شده در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی شرکت نمایند.
انجمن های مامایی خارج از کشور: در سال 1881م ماماهای تحصیل کرده برای حفظ موقعیت علمی و اجتماعی خویش در انگلستان کمیته ای تشکیل دادند و بدنبال آن هیات مرکزی مامایی ایجاد شد، که در واقع برای حفاظت از این رشته و کسانی که در این رشته مشغول به خدمت هستند ایجاد شد.
عملیات مادری ایمن: در سازمان بهداشت جهانی برای کاهش مرگ و میر مادران باردار در کشورهای درحال توسعه این برنامه معرفی شد که ماماها به عنوان فراهم کننده آن معرفی شدند.
انجمن مامایی در ایران: در سال 1323 با پیشنهاد دکتر جهانبخش صالح کانون مامایی در ایران تشکیل شد که 12 نفر عضو داشت و در سال 1342 انجمن مامایی تشکیل شد که بیشتر اعضا پرستار ماما بودند تا اینکه نهایتا در سال 1369 پروانه فعالیت جمعیت مامایی ایران از سوی وزارت بهداشت کشور صادر گردید و در تاریخ 14 اسفندهمان سال به ثبت شرکت ها رسید و به این ترتیب جمعیت مامایی ایران از نظر حقوقی رسمیت پیدا کرد.
روز ماما بر تمامی دست اندرکاران و شاغلان این حرفه زندگی بخش مبارک باد.
