فراتاب: جهانآرا از زنان نامآور و سرآمد دوران خود در فن شعر به ویژه تبلور زنانگی در اشعارش وی را از دیگر زنان شاعر متمایز میکند.
با نگاهی به تاریخ و ادبیات کُردها، حضور کم رنگ زنان در این عرصه بسیار ملموس است. آنقدر چهره ادبیات، مردانه است که گاهی توانایی زنان نادیده انگاشته شده است و رد پایشان در این عرصه محو شده است. دراین گزارش می خواهیم زنی را معرفی کنیم که با احساسی فراوان و لطیف زنانه، زندگی خود را در شعرش متبلور نماید.
معرفی و زندگی شاعر
جهان آرا دختر ملا نشأت پاوه ای است. وی در سال 1234ه.ش (1859م) در شهر پاوه چشم به جهان گشود. خانوادهاش از سرآمدان و نامدران عصر خود بودند. در همان دوران کودکی گوشش با طنین اشعار هجایی پرورش یافت. ملانشأت نیز از شاعران نام آور بود و جهان آرا شاگرد مکتب پدرش بود در همان مکتب پدری به شعر علاقهمند گردید. به گفته صاحبنظران، طبیعت پاوه نیز الهام بخش شعرش گشت.
این بانوی شاعر در دوران زندگیش دو بار ازدواج را تجربه میکند. بار اول با پسرعمهاش علی اکبرخان شرفالملک اردلانی و پس از جدایی از وی با حبیباللهخان از کُردهای عشیره جاف شهر جوانرود ازدواج میکند. در سال 1288ه.ش (1911م) دارفانی را وداع میگوید و در آرامستانی نزدیک روستای صفیآباد شهر جوانرود و در کنار مزار پدرش به خاک سپرده میشود.
همچنین لازم به ذکر است که جهان آرا خانم، عمهی آقا عنایت جوانرودی یکی دیگر از مشاهیر منطقه در عرصه ادبیات و نیز سیاست است.
ویژگی شعری جهان آرا
با مطالعه شعر جهان آرا، در میابیم که زنانگی یکی از شاخصترین بنمایههای شعریاش میباشد. اندیشههاي عمیقتري در شعرش حاکم است که با صراحت، مطرح میکند.
بازتاب حس عاشقانه با رویکردهاي حس رمانتیک و استفاده از عناصر زنانگی مانند عناصر واژگانی مرتبط با زنانگی، عشق، وفاداری، انتظار، دوری، توصیف همسر و قربان و صدقه رفتن به صراحت کامل در شعرش نمود فروانی دارد.
قیبلەگای عەزیز ڕۆی ڕۆزگارم
عەزیزم ڕەفیق دۆسی نازارم
لەیلێ هەی مەجنوون من مەجنوونی تۆم
زوڵێخا یۆسف هەر مەمنوونی تۆم
شیرینم خەسرەو من شیرینی تۆ
جە شیرین بەتەر تەژنەی دین تۆم
دوو کەلیمە شەرح سڵامەتی وێت
بنوویسە پەرێم سەرم ها نەڕێت
از دیگر موضوعات شعری وی بیان محدودیتهاي بوجود آمده براي زنان و تضاد و تبعیضهاي جامعه ای که مردان در آن حاکم هستند را، با لحن معترضانه و انتقاد آمیز بیان میکنند. واعتراضش را نیز بسیار زنانه واندوهگین بیان کرده است.
همین ویژگی های شعری جهان آرا وابراز احساسات زنانه اش با صراحت کامل سبب شده است در زمره زنان سرآمد تاریخ ادبیات کُردها قرابگیرد.
نویسنده: فرزانه هدایتیزاده