فراتاب – سمیه نوظهوری: از زمانی که طرح فریز نفتی در ماه فوریه مطرح شد قیمت نفت با 35 درصد افزایش به حدود 43دلار در بشکه رسید. نفت در ماه ژانویه با سقوط به زیر40 دلار در بشکه به پایین ترین میزان خود در یک دهه گذشته رسید. بسیاری از تولیدکنندگان پرهزینه مانند تولیدکنندگان نفت شل در آمریکا مجبور به کاهش تولید خود شده اند و به همین دلیل انتظار می رود که عرضه جهانی نفت کاهش بیشتری پیدا کند. ناگفته نماند که بازار جهانی نفت نیز در شرایط بدی قراردارد.
آژانس بین المللی انرژی در گزارش ماهانه خود گفته است که انتظار نمی رود بازار جهانی تا پیش از سال2017 به تعادل برسد و هرگونه توافقی بر سر محدود کردن صادرات نفت تاثیر کمی بر عرضه کلی خواهد داشت. همچنین پیش بینی اوپک نیز حاکی از کم شدن و کم بودن تقاضای جهانی نفت است.
انتظار می رود که صادرات ایران که تا پیش از ماه ژانویه به دلیل مناقشات هسته ای با تحریم های بین المللی مواجه بود با سرعت متوسطی افزایش پیدا کند اما روند بازگشت ایران به بازارهای جهانی کندتر از آن چیزی است که انتظار می رفت. اما دست یافتن به سهم 4 میلیون بشکه از بازار صادرات نفتی برای ایران به دلیل نداشتن سرمایه گذاری و همچنین فقدان فناوری ارتقاء و توسعه میادین نفتی کار دشواری خواهد بود. میدانهای نفتی ایران بسیار فرسوده است و نیاز به بهبود و بروزرسانی دارند. ایران در بلند مدت ظرفیت منابع بالقوه ای برای رشد تولید اصلی خود خواهد داشت . این رشد اما به صورت جدی به افزایش سرمایه گذاری از جمله سرمایه گذاری خارجی وابسته است که با توجه به قیمت جهانی نفت در آینده نزدیک تحقق آن بسیار دشوار خواهد بود و ادعای بیژن زنگنه وزیر نفت ایران برای دستیابی به صادرات روزانه 4 میلیون بشکه نفت به طور واقعی نیازمند حجم عظیمی از سرمایه گذاری خارجی است.
اما از سویی دیگر در حالی که ایران تلاش دارد با تولید بیشتر نفت بر صادرات خود اضافه کند، صاحبان تانکرهای بین المللی تمایلی به حمل محموله های نفتی ایران ندارند. به نوشته خبرگزاری رویترز، این در حالی است که تانکرهای ایرانی نیز با استانداردهای روز مطابقت ندارند و نیاز دارند که به روز شوند. ایران برای دستیابی به بازار پیش از اعمال تحریم ها در اروپا به کشتی های خارجی نیاز دارد اما بیشتر مالکان تانکرهای حمل نفت تمایلی به ذخیره نفت های ایران ندارند بویژه آنکه در حال حاضر با توجه به عرضه بیش از نیاز بازار، کسب و کار شرکت های تانکرهای نفتی پررونق است. اما از دلایل مهم دیگر عدم تمایل این شرکت ها هم البته بیشتر به تحریم های آمریکا علیه تهران برمی گردد که همچنان به قوت خود باقی است، هیچ معامله ای به دلار با ایران انجام نمی شود و شرکت های بین المللی اجازه ندارند در تجارت با تهران از سیستم بانکی و مالی ایالات متحده استفاده کنند، این مساله برای تانکرهای نفتی که مبادلات خود را به دلار انجام می دهند مانعی جدی است. در این میان چیزی که بیشتر به چشم می آید این است که در حال حاضر هیچ عجله ای برای مبادلات تجاری با ایران وجود ندارد، برخی علت این موضوع را وجود نداشتن تضمین در معامله با ایران می دانند و در مقابل فرصت های بسیار زیادی در کشورهای دیگر است!
مهمترین دلیل هم عدم توانایی ایران در استفاده از دلار در معاملات است. ماکل وایت مشاور گروه اینترتنکو که نماینده اکثر شرکت های مالک تانکرهای دریایی جهان است می گوید: ما شاهد بی میلی اعضایمان برای بازگشت به بازار ایران هستیم آن هم در شرایطی که استفاده از دلار و سیستم مالی آمریکا در معامله با ایران ممنوع است. یکی از مهمترین دلایل سیاسی تمایل نداشتن به تجارت با ایران انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده است اینکه صاحبان تانکرهای نفتی مطمئن نیستند که پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ژانویه پیش رو و آغاز به کار رئیس جمهور جدید این کشور در کاخ سفید ممکن است چه تغییراتی در توافق هسته ای با ایران رخ دهد و آیا اصلا این توافق به قوت خود باقی خواهد ماند.بعبارت دیگر آنها نمیخواهند در این زمینه ریسک کنند.اما از دیگر مشکلات و موانع تجاری با ایران مشکلات مربوط به بیمه کشتی ها به دلیل موانع مربوط به تحریم های واشنگتن علیه ایران از آنهاست و نیز عربستان سعودی رقیب منطقه ای ایران کشتی هایی که پرچم ایران بر فراز آنها افراشته شده باشد را از ورود به آبهای خود منع کرده است و حتی بحرین نیز محدودیت هایی را بر کشتی هایی که یکی از سه مقصد آخر آنها ایران بوده اعمال کرده است.تنها نتیجه ای که می توان گرفت این است که از زمان برداشته شدن تحریم ها شرایط کمی بهتر شده اما مشکلاتی جدی همچنان سد راه ایران است
