فراتاب: با تغییرات سیاسی و اقتصادی در ایران، بورس نیز با نوساناتی همراه بود و دوره‌های مختلفی را تجربه کرد. انقلاب‌ اسلامی‌ ایران و جنگ ایران و عراق از جمله رویداد‌هایی بودند که برروی بازار بورس ایران تأثیر گذاشتند. در گزارش پیش‌رو سیر تاریخی و تحولات بورس درایران  مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

1315؛ طرح لوترفلد بلژیکی

در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی مصادف با حکومت رضا شاه‌ پهلوی، طرح قانونی تأسیس بورس توسط شخصی بلژیکی به نام «وان لوترفلد» انجام گرفت، اما با توجه به شرایط آن زمان و شروع جنگ جهانی دوم و سایر مسائل داخلی کشور، موضوع بررسی و تأسیس بورس درکشور بیش از ربع قرن به تأخیر افتاد.

1341؛ موافقت‌نامه در وزارت بازرگانی

درسال ۱۳۴۱ پس از ایجاد ثبات نسبی در کشور، کمیسیونی در وزارت بازرگانی تشکیل شد و موافقت‌نامه‌ی اولیه‌ی تأسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم گردید.

1345؛ ابلاغ قانون تشکیل بورس

پس از چهار سال در سال ۱۳۴۵، قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

1346؛ شروع رسمی بورس

در نهایت در پانزدهم بهمن ماه ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران بطور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. اما بطور کلی تاریخچه‌ی بورس ایران را می‌توان به ۴ دوره‌ی زمانی تقسیم کرد:

1346 تا 1357؛ دوره‌ی اول

در دوره‌ی اول که به زمان پیش از انقلاب بر‌می‌گردد، بورس ایران با عرضه‌ی سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس،  سیمان تهران، سیمان شمال، بانک توسعه‌ی صنعتی، اوراق قرضه‌ی دولتی، اوراق قرضه‌ی عباس آباد، اوراق قرضه‌ی سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرد که تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به ۱۰۵ عدد رسید.

1357 تا 1361؛ دوره‌ی دوم

با پیروزی انقلاب اسلامی، بورس ایران با چالش‌های بسیاری مواجه شد وحتی تامرز تعطیلی رسید. چالش‌های مربوط به ملی شدن صنایع کشور، بانک‌ها و بیمه‌ها، جنگ ایران و عراق و خروج برخی از بنگاه‌های اقتصادی از بورس موجب شد تا در سال ۱۳۶۱ بازار بورس در ایران متوقف شود.

1367 تا 1382؛ دوره‌ی سوم

در دوره‌ی سوم که از سال ۱۳۶۷ آغاز شد با شکل‌گیری سیاست‌های دولت مبنی بر گسترش بازار سرمایه بازار بورس شاهد رشد حجم معاملات شد که این را مدیون طرح "قانون برنامه‌ی پنج ساله‌ی اول" که در این سال تصویب شد بود‌‌.

1383 تا 1401؛ دوره چهارم

آغاز دوره‌ی چهارم در بورس ایران هم‌زمان با رونق و شکوفایی این بازار در سال۱۳۸۳ اتفاق افتاد. یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان «قانون بازار اوراق بهادار» در اول آذر 1384 بود که زمینه‌ی توسعه‌ی گسترده‌ی بورس در کشورمان را فراهم کرد. از سال ۱۳۸۹ سامانه‌ی معاملات برخط (آنلاین) راه‌اندازی شد که به موجب آن تعداد فعالان بازار وفعالیت مستقیم در آن افزایش یافته است.

لازم به ذکر است که امروزه بطور کلی چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند:

• بورس اوراق بهادار تهران (فعالیت خود را در ۱۵بهمن ۱۳۴۶  آغاز کرد)
• فرا‌بورس ایران (فعالیت رسمی خود را از مهرماه سال ۱۳۸۸ آغاز کرد)
• بورس کالای ایران (فعالیت خود را از مهرماه ۱۳۸۶ آغاز کرد)
• بورس انرژی (فعالیت خود را از تیرماه ۱۳۹۱ آغاز کرد)

گزارش از فرنوش رستمی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلا‌مانع است