فراتاب: روابط انگلستان با کُردها طی تاریخ یکصدساله عراق بسیار پرنوسان و پیچیده است. بریتانیاییها با هدف اتصال نفت جنوب و شمال بینالنهرین، پادشاهی عراق را با چسباندن جغرافیای سه گروه نامتجانس عرب سنی، عرب شیعی و کُردها بهم تاسیس کردند. و برای حفاظت از این کشور تحت قیمومیتشان از 1921 تا 1958 سرسختترین دشمن فرامنطقهای استقلال کُردها بودند.
آنها چه در حین سقوط امپراتوری عثمانی، چه شورش ملک محمود در سلیمانیه و چه قیامهای بارزان تمام قد در مقابل کُردها صفآرایی کردند حتی نخستین حمله شیمیایی در خاورمیانه را بریتانیاییها در رواندوز علیه نیروهای کُرد انجام دادند؛ چندین دهه بعد هم علیه رفراندوم استقلال 2017 اقلیم کردستان، کنار بغداد ایستادند.
در همان روز سقوط کرکوک در 16 اکتبر 2017، مهندسین شرکت بیپی با ورود نیروهای حشدالشعبی بلافاصله کنترل پالایشگاه استراتژیک این شهر را درست گرفتند.
اما با اینحال آنها در چارچوب عراق متحد و برای بالانس کردن دیگر چالشهای امنیتی و دیپلماتیکشان خواهان ارتقای رابطه با اقلیم کردستان عراق هستند.
جبر و محاصره ژئوپلتیکی، ضعف بازیگری، فقدان انسجام داخلی و فشارهای مختلف منطقهای و ... باعث شده تا کُردها وقتی به بریتانیا یا آمریکا میرسند ناگزیر چشم بر رفتار و واقعیات تاریخی از جمله دشمنی و عهدشکنیهای آنها ببندند و برای بهبود وضعیت و جایگاهشان در برابر بغداد و دیگر بازیگران منطقهای دست دوستی دراز شده از سوی آنان را بفشرند!
طی چند سال اخیر البته لابی کُردها در اروپا و از جمله لندن تقویت شده است ندیم (ناظم) زهاوی وزیر آموزش و پرورش فعلی بریتانیا اصالتا از کُردهای مهاجر از کردستان عراق است که با توجه به کارنامه کاری و موقعیتش در حزب محافظهکار حتی شانس دستیابی به نخستوزیری بریتانیا را نیز داراست.
اما جنگ اوکراین و تلاش برای قطع یا کاهش وابستگی به نفت و بخصوص گاز روسیه، یکی از دلایل توجه بیشتر به اقلیم کردستان که دارای منابع قابل توجه نفت و گاز است شده است. همچنین تحولات خاورمیانه و آینده مناسبات قدرت در بغداد، افزایش تنش با جمهوری اسلامی ایران و ضرورت کنترل ترکیه و ... باعث افزایش وزن بازیگری کُردها و بخصوص اقلیم کردستان عراق از سوی بازیگران مختلف فرامنطقهای غربی و شرقی (چین و روسیه) و منطقهای (عربستان، امارات و ...) شده است.
در همین چارچوب امروز در پلاک 10 خیابان داونینگ لندن، بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان با برافراشتن پرچم اقلیم کردستان در کنار پرچمهای عراق و بریتانیا به گرمی به استقبال مسرور بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان عراق رفت. روابطی که پیشبینی میشود بنا به شرایط موجود و نیاز متقابل طرفین طی سالهای آتی بیش از پیش گرم شود!
اما همانطور که اشاره شد همچنان تا اطلاع ثانوی سیاست کلی بریتانیا در قبال عراق تاکید بر حفظ یکپارچگی سرزمینی و عدم تجزیه این کشور است، امری که 5 سال پیش از امروز هم در عمل آن را به رهبران اقلیم کردستان نشان داد.
نویسنده: اردشیر پشنگ – سردبیر گروه رسانهای فراتاب
باز نشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است