فراتاب - گروه بین الملل: پیروزی دونالد ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا باعث تغییری ملموس در سیاست خارجی آمریکا شد؛ ترامپ اعتقاد داشت سیاست خارجی اوباما باعث تضعف و شکست این کشور در جهان شده است و ضمن انتقاد از سیاستهای رئیس جمهور پیشین آمریکا در عرصه داخلی و خارجی، خواهان ایجاد تغییراتی در آن شد. گزارش پیشرو مهمترین تحولات سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ را در طول دوره چهار ساله ریاست جمهوری وی از سال 2016 تا 2020، در قبال منطقه خاورمیانه تشریح میکند.
سفر غیرمنتظره به افغانستان
دونالد ترامپ در سال 2016، پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، در اولین سفر خود پس از ورود به کاخ سفید، به افغانستان سفر کرد تا از نیروهای آمریکایی در این کشور دیدن کند، وی در این سفر سرزده خود، به پایگاه هوایی بگرام آمریکا در نزدیکی استان پروان رفت و ضمن تبریک روز شکرگذاری به سربازان آمریکایی مستقر در طولانیترین جنگ آمریکا، از کاهش نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان خبر داد. رئیس جمهور آمریکا در این سفر از آغاز مجدد مذاکرات صلح با افغانستان بعد از سه ماه تعلیق سخن گفت و در دیدار با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان اعلام کرد طالبان خواهان معامله است و ما با آنها ملاقات میکنیم و میگوییم که باید آتش بس برقرار شود، آنها آتش بس را نمیخواستند ولی هم اکنون آنها میخواهند آتش بس برقرار شود. در این دیدار، ترامپ از پیشرفتهای نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان در امر مبارزه با تروریسم ستایش کرد و شکست داعش در شرق افغانستان را به غنی تبریک گفت و همچنین افزود: ما میخواهیم تا زمانی که توافق حفظ شود و پیروزی کامل در افغانستان به دست آید در این کشور بمانیم.
موشک باران سوریه
رئیس جمهور آمریکا در واکنش به استفاده از سلاح شیمیایی در آوریل 2017 در شهرک خان شیخون استان ادلب سوریه که منجر به کشته و زخمی شدن صدها نفر شد، ضمن معرفی دولت بشار اسد به عنوان مظنون اصلی این حادثه، سه روز بعد از حمله شیمیایی، به طرزی غافلگیرانه در پاسخ به این حمله از طریق ناوگان نیروی دریایی آمریکا در مدیترانه، 59 موشک تاماهاوک به پایگاه هوایی سوریه در اطراف شهر حمص پرتاب کرد که باعث تخریب بخشی از این پایگاه و کشته شدن شماری افراد شد. همچنین در کنشی دیگر، پس از آنکه در اوایل آوریل 2018 حمله شیمیایی که منبع آن مشخص نبود، در شهر (دوما) از ردیف دمشق اتفاق افتاد، این بار ترامپ با همراهی دولتهای انگلستان و فرانسه، بیش از 100 موشک را به سمت پایگاههای نظامی حکومت سوریه شلیک کردند.
افزایش تعداد نظامیان و پایگاههای آمریکایی در عراق
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیروهای آمریکایی حاضر در عراق را که در سال 2016، 3800 نفر بوده، در سال 2018 به حدود 5500 نفر افزایش داد و افزایش پایگاههای نظامی آمریکا در خاک عراق توسط ترامپ، حاکی از تداوم حضور نظامی آمریکا در عراق بود. ترامپ پیش از این در جریان حمله آمریکا به عراق در سال 2003 نیز گفته بود که آمریکا باید برای جبران هزینههای این جنگ، نفت عراق را مصادره کند و این مصادره به هیچ وجه دزدی محسوب نمی شود.
گاو شیرده ترامپ!
روابط با عربستان اولویت بالایی برای رئیس جمهور آمریکا داشت، به طوری که وی پیش از انتخابات از عربستان سعودی به عنوان گاو شیرده یاد کرد که هر گاه ثروت و طلای آن تمام شد، میبایست آن را سر برید. ترامپ پس از رسیدن به ریاست جمهوری، در اولین سفر رسمی خود عازم ریاض شد؛ چرا که این کشور از یکسو متقاضی امنیت و از سوی دیگر دارای منابع ثروت فراوان است، وی توانست با انعقاد قرارداد کلان 460 میلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان در سال 2018، فرصتهای شغلی زیادی را در کشورش ایجاد کند. از نظر وی این قرارداد به مفهوم ایجاد ۵۰۰ هزار فرصت شغلی جدید است. در این راستا ترامپ اعلام کرد که من، پادشاه سلمان را دوست دارم، اما من گفتم پادشاه، ما از شما محافظت میکنیم. شما ممکن است بدون ما در آنجا دو هفته نباشید. شما باید هزینه خود را بپردازید. شما باید هزینه بپردازید.
خروج یکجانبه از معاهده چندجانبه
دونالد ترامپ در مه 2018 از توافق هستهای ایران خارج شد، استدلال اصلی وی و همفکرانش این بود که برجام به نفع آمریکا تنظیم نشده است. ترامپ در مصاحبهای با نیویورکتایمز اعلام کرد: ما در این توافق میلیاردها دلار پول به آنها «ایرانیان» دادیم که نباید میدادیم. به دلیل اینکه کشور ما کشوری ورشکسته با بدهی بیش از 19 تریلیون دلار است باید این پول را نگه میداشتیم. رئیس جمهور آمریکا از برجام به عنوان قرارداد بد یاد کرد و پس از خروج از این معاهده، تحریمهای اقتصادی شدیدی را علیه ایران وضع کرد.
حمایت بی دریغ از اسرائیل
رئیسجمهور آمریکا دونالد ترامپ انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس را به رسمیت شناخت و عملیاتی کرد. ترامپ در نشست سالانه فعالان اجتماعی محافظه کار در واشنگتن گفت: ما به حمایت خود از اسرائیل ادامه میدهیم و در این راستا، سفارت آمریکا را به بیت المقدس منتقل کرد و این شهر را به عنوان پایتخت ابدی دولت اسرائیل به رسمیت شناخت.
رفتار متناقض با کردهای شمال سوریه
در سال 2018، رئیس جمهور آمریکا از تصمیم خود مبنی بر خروج 2000 نیروی آمریکایی مستقر در مناطق شمال شرقی تحت کنترل کردها در سوریه، همزمان با آمادگی ارتش ترکیه برای عملیات گسترده علیه یگانهای مدافع خلق خبر داد که آنکارا آنها را گروه تروریستی میداند، ترامپ همچنین در سال 2018 تأکید کرد که ما از سوریه خارج میشویم و میگذاریم بقیه به اوضاع رسیدگی کنند؛ همچنین وی در صفحه توئیترش نوشت: شاید ما در حال ترک سوریه باشیم اما به هیچ وجه کردها را رها نمیکنیم. آنها مردمانی خاص و جنگجویانی عالی هستند. همانطور که رابطهمان با ترکیه به عنوان عضو ناتو و شریک تجاریمان خیلی خوب بوده است. دونالد ترامپ در ادامه تأکید کرد که کشورش به کمک به کردها از نظر مالی و نظامی ادامه خواهد داد. این در حالی است که ترامپ مدتی پس از آن با اعلام صرف نظر از حمایت کردهای شمال سوریه، به عملیات نظامی ترکیه علیه کردهای سوریه چراغ سبز نشان داد و در توجیه این رفتارش گفت: آنها به ما در جنگ جهانی دوم کمک نکردند؛ به عنوان نمونه آنها در جنگ نرماندی به ما کمک نکردند.
ترور سردار سلیمانی
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، طی دستوری، در عملیات آذرخش کبود، به کمک استفاده از پهبادهای نظامی و با شلیک موشک، سرلشکر قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس از فرماندهان گروه شبه نظامی عراقی حشدالشعبی به همراه 9 تن دیگر را در هنگام خروج از فرودگاه بین المللی بغداد در 3 ژانویه 2020، به شهادت رساند این اقدام ترامپ باعث بهت بین المللی و اعتراضات چندی در نقاط مختلف جهان شده بود چرا که او رسما در اقدامی نامرسوم دستور به ترور یک مقام رسمی نظامی جمهوری اسلامی ایران داده بود، امری که حاکی از نگاه پرخشم و دشمنی سرسخت او با ایرانیان و نظام جمهوری اسلامی ایران داشت.
پرده برداشتن از طرح معامله قرن
«معامله قرن» طرح دولت ترامپ برای حل مسئله فلسطین است که اساس آن بر مبنای اقتصاد گذاشته شده است؛ بر اساس این طرح، اسرائیل امتیازهایی فراتر از تعهدات قبلی سازمان آزادی بخش فلسطین و قطعنامههای شورای امنیت را به خود اختصاص خواهد داد. از جمله مهمترین مفاد این طرح، الحاق بخشهایی از مناطق اشغال شده به خاک اسرائیل، که شامل نیمی از کرانهی باختری و بخشی از بیتالمقدس شرقی میشود و همچنین طبق این طرح، دولت فلسطینی به وجود نمیآید بلکه مقدمات ایجاد یک دولت بدون ارتش در بخشهایی از کرانه باختری که کمتر از 40 درصد آن است طی مذاکراتی بلند مدت مورد بررسی قرار خواهد گرفت و قدس پایتخت دولت یهودی خواهد بود و فلسطینیان، حومه قدس به نام (ابودیس) را به عنوان پایتخت در اختیار خواهند داشت. همچنین یکی دیگر از مهمترین مفاد این طرح این است که فلسطینیان باید از حق بازگشت به سرزمین خود که طبق قطعنامه 194 شورای امنیت به رسمیت شناخته شده صرف نظر کنند.
میانجیگری بین اسرائیل و چهار کشور عربی «توافق ابراهیم»
در بیانیه کاخ سفید آمده است که رهبران ایالات متحده، اسرائیل و امارات متحده عربی، روز 13 آگوست با هم صحبت کردند و برای عادی سازی کامل روابط بین اسرائیل و امارات متحده عربی به توافق رسیدند. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با اعلام این معامله، در توئیتر خود نوشت: موفقیت بزرگ امروز، توافقنامه صلح تاریخی بین دو دوست بزرگ ما، اسرائیل و امارات متحده عربی است، اکنون که یخ شکسته شده است، انتظار دارم که کشورهای عربی و مسلمان بیشتری راه امارات متحده عربی را دنبال کنند. همچنین در سال 2020، دونالد ترامپ از توافقهای عادی سازی روابط میان بحرین، سودان و مراکش با اسرائیل نیز خبر داد.
نویسنده: معصومه پاپی - پژوهشگر علوم سیاسی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است