فراتاب – گروه بین الملل: در جنبش‌های مختلف سیاسی کُردها در خاورمیانه زنان همواره حضور پررنگی داشته‌اند این مساله در شمال عراق و در منطقه اقلیم کردستان عراق نیز همواره وجود داشته است، طی ماههای اخیر پنجمین پارلمان اقلیم کردستان شروع بکار کرده است، رئیس موقت و سپس رئیس نهایی این آن ن زنان انتخاب گردیدند، امری که حاکی از نشانه اهمیت زنان در ساختار سیاسی کُردها در عراق از یکسو و افزایش تلاش زنان برای ارتقای جایگاه خود در این منطقه از سوی دیگر است، در گزارش پیش‌رو روند حضور زنان در پنج پارلمان مختلف اقلیم کردستان طی سه دهه اخیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت:

اولین دوره

اولین دوره انتخابات پارلمان کردستان در ۱۹ می ۱۹۹۲ برگزار شد. احزاب و گروهها برای بدست آوردن ۱۰۵ کرسی که پنج کرسی به اقلیت‌ها اختصاص داده شده بود، به رقابت پرداختند و سهم زنان از این صد و پنج کرسی، هشت کرسی بود. انتخاباتی که با فاصله‌ای 9 ساله تنها انتخابات برگزار شده تا قبل از سال ۲۰۰۵ بود.

دوره دوم

به دلیل جنگ داخلی، کشمکش‌ها و مشکلات پیش آمده، اقلیم کردستان عراق به مدت 9 ‌سال شاهد هیچ انتخابات مجلسی نبود اما سرانجام دومین انتخابات مجلس، پس از سقوط صدام در سال ۲۰۰۵ انجام شد. تعداد کرسی‌های مجلس از ۱۰۵ کرسی به ۱۱۱ کرسی افزایش پیدا کرد و سهم زنان این بار ۲۴ کرسی  بود که با توجه به آمار دوره اول پارلمان، حضور زنان با افزایشی تقریبا چهارده درصدی به بیست و دو درصد رسیده بود.

دوره سوم

در انتخابات سال ۲۰۰۹ اصلاحاتی در قانون انتخابات انجام شد که یکی از این اصلاحات در نظر گرفتن سهمیه‌ای حداقلی برای حضور زنان در پارلمان بود، به این صورت که حداقل سی درصد از کرسی‌های پارلمان به زنان اختصاص داده شد و به این ترتیب از ۱۱۱ کرسی مجلس، سی و شش کرسی از آن زنان خواهد بود. همچنین تعداد کرسی‌های نمایندگان اقلیت‌ها به یازده کرسی افزایش یافت. در این دوره که با ظهور جنبش تغییر به رهبری نوشیروان مصطفی همراه شد، زنان بواسطه اصلاحیه قانون انتخابات سهمی سی درصدی از پارلمان را از آن خود کردند.

دوره چهارم

با اتمام دوره چهارساله مجلس سوم، مصاف انتخاباتی ۲۰۱۳ آغاز شد. در این دوره نیز سهم حداقلی زنان در پارلمان ۳۶ کرسی بود که همان سی و شش کرسی هم به آنها اختصاص یافت و سهم زنان از پارلمان دوره چهارم همان سی درصدی بود که در سال ۲۰۰۹ به آنها اعطا شده بود.

دوره پنجم

انتخابات دوره پنجم پارلمان کردستان، با وقفه‌ای حدودا هشت ماهه و پس از رفراندوم استقلال و مسائل مرتبط به آن، سرانجام در سی‌ام سپتامبر ۲۰۱۸ انجام شد. اگرچه سهم زنان از تعداد کرسی‌های مجلس همان ۳۶ کرسی و سهم سی درصدی بود اما حضورشان در هیات رییسه مجلس پر‌رنگ و چشمگیر بود. خانم والا فرید به عنوان نخستین زن به ریاست موقت پارلمان کردستان رسید. ریاست خانم فرید بر مجلس گرچه موقتی بود اما پس از وی نیز با انتخاب ریواز فائق، ریاست مجلس هم چنان در اختیار زنان باقی ماند و با وجود مونا قهوه‌چی در سمت معاون دوم، قوه مقننه اقلیم کردستان عراق عملا در اختیار زنان قرار گرفت.

اگرچه سهم حضور زنان در پنجمین دوره انتخابات پارلمان نسبت به دو انتخابات پیشین تغییری نکرده بود اما جایگاه آنها در مجلس تغییر یافته بود و این نوید بخش روزهای خوش برای جنبش‌های زنان کُرد در حوزه‌ سیاست است.

گزارش از سکینه گله‌بان

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است