فراتاب_علمی: ناگهان هوا تیره و تار می‌شود؛ ابرهای آسمان به هم گره می‌خورند، همه جا تاریک می شود، صدایی از فرسنگ‌ها دورتر از دل آسمان به زمین می‌رسد و برقی خیره‌کننده همه جا را فرا می‌گیرد، این رعد و برق است که اشک آسمان را در می‌آورد و قطرات باران را به زمینیان هدیه می‌دهد، فصل پائیز آغاز شده، عروس فصل‌ها که به هزاران رنگ آرایش شده رخ می‌نماید، در گذشته‌های نه چندان دور وقتی هوا بر اثر ابر و باران تیره می‌شد، بلافاصله پنبه‌های سفید برف بدون صدا و نرم نرمک خود را به زمین می‌رساند، ساختن آدم برفی در کوچه و پس‌کوچه‌های شهر رونق می‌گرفت و کوچک‌ترین سراشیبی به علت یخ زدن به سرسره‌ای پر از هیاهو تبدیل می‌شد.
اما چند سالی است که دیگر از آن همه شادی و نشاط خبری نیست؛ دیگر برفی نمی‌بارد تا آدم برفی تازه‌ای متولد شود، یا اینکه طراوت و زیبایی باران‌های بهاری جای خود را به سیلاب‌های مخرب داده است. کارشناسان می‌گویند مقصر تمام اینها، تغییر اقلیم است اما مساله اینجاست که پدیدآورنده تغییر اقلیم چیست یا بهتر بگوییم کیست؟ همه متفق‌القول معتقدند که زیاده‌خواهی و دخالت‌های بی‌حساب و کتاب انسان در طبیعت است که تغییر اقلیم را رقم زده و پاییزهای پرباران و زمستان‌های برفی و یخ‌زده را به خاطره و زیبایی باران‌های بهاری را به سیل‌های مخرب تبدیل کرده است.
رئیس گروه تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: پدیده تغییر اقلیم مبحثی ناآشنا برای طبیعت کره زمین نیست. اقلیم این سیاره همیشه در حال تغییر بوده و خواهد بود اما آنچه این پدیده طبیعی را پیچیده‌تر کرده، دخالت‌های بشر در چرخه زیستی است.
سیده الهام عزیزی اظهار داشت: از هنگام انقلاب صنعتی فعالیت‌های بشری باعث تسریع وقوع تغییرات در اقلیم سیاره زمین شده است. به طور کلی پدیده تغییر اقلیم را می‌توان ماحصل سه فرآیند «روند طبیعی تغییرات در اندرکنش جو و سطح زیرین آن»، «فرآیند کاربری کره زمین» و «انتشار آلاینده‌ها در جو ناشی از فعالیت‌های بشر» دانست.
وی ادامه داد: تاثیر اصلی مجموعه این فرآیندها تغییر در میزان انرژی جو زمین است، انتشار گازهای حاصل از فعالیت بشری به شدت بر میزان انرژی تابشی رسیده به زمین و انرژی تابشی خروجی از آن تاثیر می‌گذارد که نتیجه مستقیم آن افزایش دمای میانگین در مقیاس سیاره‌ای است.
عزیزی گفت: پدیده تغییر اقلیم در زمان حاضر مهمترین تهدید برای آینده کره زمین به شمار می‌رود به طوری که پیامدهای مخرب آن چرخه حیات زندگی ساکنان این کره خاکی را تحت تاثیر خود قرار داده و کیفیت زندگی بشر را با افت محسوسی روبه‌رو کرده و آسیب‌های فردی و اجتماعی متعددی را به وجود آورده است.
وی تصریح کرد: از آنجا که آب و هوا نقش مهمی در تمام ابعاد زندگی انسان ایفا می‌کند، توجه به تغییرات آن در ۱۵۰ سال گذشته و به ویژه در دهه‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های بشر تبدیل شده است، در این میان با توجه به این که اکنون گرمایش جهانی تمامی کشورها از جمله ایران را متاثر کرده است، شناخت تغییرات آب و هوایی منطقه، روند تغییرات آینده، نقش و آثار مستقیم و غیرمستقیم این تغییرات بر بخش‌های مختلف کشور ما و همچنین اجرای برنامه‌های صحیح مدیریت تغییرات آب و هوا بسیار مهم است.
رئیس گروه تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تغییرات آب و هوا یعنی هر تغییر مشخص در الگوهای مورد انتظار برای وضعیت میانگین شرایط آب و هوایی که در طولانی‌مدت در یک منطقه خاص یا برای تمام اقلیم جهانی، رخ دهد، تغییرات آب و هوایی نشان‌دهنده تغییرات غیر عادی در اقلیم درون اتمسفر زمین و پیامدهای ناشی از آن در قسمت‌های مختلف کره زمین است.
وی افزود: سرعت تغییر اقلیم و گرمایش زمین، پاییزهای پرباران و زمستان‌های برفی و یخ‌زده را به خاطره و باران های بهاری را به سیلاب‌هایی مخرب تبدیل کرده، مراتع سبز به تدریج جای خود را به عرصه‌های بیابانی می‌دهد. مهمترین پدیده‌ها بعد از تغییر اقلیم آوارگی و بی‌خانمانی‌های ناشی از بلایای طبیعی، مهاجرت‌های کلان، تهدید سلامتی و گسترش بیماری‌هاست که زندگی صدها میلیون نفر را در دنیا دستخوش تغییر قرار داده‌اند.
عزیزی ادامه داد: با توجه به شرایط ملی شاید جدی‌ترین و ملموس‌ترین بخش از اثرات تغییر اقلیم، آسیب‌های این پدیده بر نزولات جوی، منابع آب، بهداشت و تنوع زیستی است و با توجه به ابعاد جهانی اثرات تغییر اقلیم، ایجاد سازگاری و یا تجهیز ملی برای مقابله با اثرات آن از جدی‌ترین اولویت‌های کشور در برنامه‌های آتی ملی خواهد بود.
وی به آسیب‌های مستقیم ناشی از تغییر اقلیم اشاره کرد و گفت: این آسیب‌ها متاثر از عواملی مانند افزایش دما، افزایش سطح آب دریاها، خشکسالی و اثرات آنها بر مهاجرت ساکنین نواحی آسیب‌پذیر و منابع درآمدی آنها، بهداشت و دسترسی به آب آشامیدنی و نیز آسیب‌های اقتصادی برخاسته از موضوع تغییر اقلیم است.
وی افزود: همچنین تغییرات اقلیمی به صورت ملموسی بر کیفیت فعالیت کشاورزی در کشور تاثیرگذار است، با توجه به این واقعیت که بخش قابل توجهی از کشاورزی ایران به صورت دیم انجام می‌شود، خشکسالی‌های موقت یا بارش‌های ناگهانی باران و تگرگ در مواقع غیر منتظره، با تحمیل آسیب‌هایی جدی به محصولات زراعی همراه خواهد شد.
عزیزی به آسیب‌پذیری منابع آبی در اثر تغییر آب و هوا اشاره کرد و گفت: تغییر آب و هوا (گرم شدن کره زمین) موجب کاهش بارش برف در زمستان می‌شود که بر الگوی فصلی جریان آب رودخانه‌ها تأثیر می‌گذارد، این تغییر الگو می‌تواند بر تمام فعالیت‌هایی که از آب مربوطه بهره‌برداری می‌کنند تأثیرات منفی داشته باشد، همچنین رودخانه‌ها به دلیل تغییرات در میزان دما و بارندگی تحت تأثیر قرار می‌گیرند که در نهایت میزان آب موجود از نظر مقدار تبخیر با نوسانات همراه می‌شود و گرم شدن کره زمین هم بر کمیت و هم بر کیفیت آب تأثیر می‌گذارد که نهایتاً هزینه تصفیه آب را افزایش می‌دهد.
وی افزود: در اثر بالا رفتن دما، میزان تبخیر در حوزه‌های رودخانه‌ها در طی سال افزایش می‌یابد، حدود ۲ تا ۶ درجه سانتیگراد افزایش دما میزان تبخیر سالیانه را ۶ تا ۱۲ درصد در ۳۰ حوضه آبی کشور افزایش خواهد داد. در این صورت دشت‌های کشور که از طریق آب‌های کشاورزی آبیاری می‌شوند، به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند، همچنین به دلیل پدیده تغییر اقلیم، خطرات دیگری که به آب‌های ساحلی مربوط نیستند، مانند جاری شدن سیل، بالا رفتن سطح دریاچه‌ها، فرسایش رودخانه و سواحل دریاچه‌ها نیز به وقوع خواهد پیوست که تمام اینها در واقع آسیب‌هایی است که براثر تغییر اقلیم به منابع آبی وارد می‌شود.
منبع: ایرنا
